Od 1 stycznia 2016 roku w związku ze zmianami wprowadzanymi nową ustawą Prawo restrukturyzacyjne będzie szansa na odzyskanie pożyczki udzielonej spółce kapitałowej przez jej wspólnika w przypadku ogłoszenia jej upadłości.

Tak jest teraz

Aktualnie obowiązujący jeszcze przepis art. 14 § 3 Kodeksu spółek handlowych stanowi, iż wierzytelność wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki udzielonej spółce kapitałowej uważa się za jego wkład do spółki w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Oznacza to, że w przypadku spełnienia się powyższych przesłanek, wspólnik nie ma możliwości zgłoszenia w postępowaniu upadłościowym swojego roszczenia o zwrot pożyczki.

Dlaczego ustawodawca zaproponował zmiany?

Zdaniem ustawodawcy (tak uzasadniono projekt ustawy Prawo restrukturyzacyjne) brak jest racjonalnych podstaw, by skutek określony w art. 14 § 3 Ksh (tj. traktowanie pożyczki udzielonej spółce przez jej wspólnika jako wkładu tego wspólnika do spółki), realizował się automatycznie w wyniku ogłoszenia upadłości. Zdaniem ustawodawcy z praktyki obrotu wynika, że część postępowań upadłościowych prowadzi do zaspokojenia wierzycieli w całości, a w konsekwencji brak jest, w takich sytuacjach, powodów wykluczających możliwość zwrotu pożyczki wspólnikowi.

Tak będzie wkrótce

Od 1 stycznia 2016 roku, przepis art. 14 § 3 Kodeksu spółek handlowych zostanie uchylony. Jednocześnie w art. 342 ust. 1 Prawa upadłościowego w nowym brzmieniu od 1 stycznia 2016 roku ustanowiona została kategoria czwarta zaspokojenia wierzycieli obejmująca należności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, w szczególności dostawy towaru z odroczonym terminem płatności, dokonanej na rzecz upadłego będącego spółką kapitałową w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości, wraz z odsetkami. Nowe uregulowanie oznacza, że pożyczki udzielone przez wspólników albo akcjonariuszy spółce kapitałowej w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości będą mogły być przez nich dochodzone razem z odsetkami w postępowaniu upadłościowym. Wierzytelności te będą mogły zostać zaspokojone jednak tylko po uprzednim zaspokojeniu wszystkich innych wierzycieli upadłej spółki.

Co jeszcze się zmieni?

W odniesieniu do spółek kapitałowych od 1 stycznia 2016 roku zmianie ulegną również przepisy art. 289 § 2 (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz art. 477 § 2 Ksh (spółka akcyjna). Z obecnej treści tychże przepisów wynika, że ogłoszenie upadłości spółki powoduje jej rozwiązanie. W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk. Spółka nie ulega rozwiązaniu w przypadku, gdy postępowanie kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone. Aktualnie syndyk jest obowiązany do złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego także w przypadku, gdy miało miejsce zaspokojenie wszystkich wierzycieli, a nawet wówczas, gdy pozostał majątek należący do upadłego.

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów art. 289 § 2 i art. 477 § 2 Ksh spółka nie ulega rozwiązaniu, w przypadku gdy postępowanie upadłościowe zostało zakończone w wyniku zaspokojenia wszystkich wierzycieli w całości lub zatwierdzenia układu albo gdy postępowanie upadłościowe zostało uchylone lub umorzone. W sytuacji zaspokojenia wszystkich wierzycieli rozwiązanie spółki nie będzie wymagane, z uwagi na okoliczność, że postępowanie upadłościowe umożliwiło usunięcie jej niewypłacalności.