W ostatnich dniach media donoszą o zmianach w prawie pracy, jakie w związku z nadejściem nowego roku przewidział dla nas ustawodawca. Poniżej wskazujemy najistotniejsze zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2010 r.

Ustawodawca zadbał przede wszystkim o uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem. Jedną z najistotniejszych zmian jest wprowadzenie możliwości skorzystania – obok obligatoryjnego urlopu macierzyńskiego – z tzw. dodatkowego urlopu (art. 1821 KP), który od 1 stycznia 2010 r. przysługuje w wymiarze do 2 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub do 3 tygodni (w przypadku ciąży mnogiej). Aby skorzystać z  dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pracownica powinna złożyć stosowny wniosek w terminie nie krótszym niż 7 dni przed jego planowanym rozpoczęciem (pracodawca będzie miał obowiązek uwzględnić taki wniosek). Urlop ten będzie udzielany jednorazowo, bezpośrednio po wykorzystaniu „normalnego” urlopu macierzyńskiego.

Skorzystanie z dodatkowego czasu wolnego, to nie jedyne udogodnienie, jakie dano do dyspozycji pracownikom. Możliwe jest bowiem także połączenie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy w obniżonym wymiarze (nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy).

Pozostając w tematyce uprawnień związanych z rodzicielstwem, należy wskazać na nową regulację dotyczącą sytuacji ojców, zawartej w art. 1823 KP.

Od 1 stycznia 2010 r. pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia (począwszy od 1 stycznia 2012 r. będą to już 2 tygodnie), nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Zasady udzielania urlopu ojcowskiego są analogiczne jak te przewidziane dla dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Wspomnieć także należy o istotnej zmianie w zakresie sytuacji rodziców adopcyjnych (art. 183 KP), których uprawnienia zostaną zrównane z sytuacją rodziców naturalnych. Wobec planowanych zmian wszelkie uprawnienia „urlopowe” związane z rodzicielstwem, obejmą także rodziców adopcyjnych.

Osoby korzystające z powyższych zmian w Kodeksie Pracy będą także podlegały przepisom gwarantującym ochronę przed rozwiązaniem stosunku pracy i zmianą jego treści po powrocie do pracy, jakie w tej chwili obejmują pracowników powracających z „normalnych” urlopów macierzyńskich. Dodatkowo, dla pełnej realizacji tych uprawnień, zmienione zostały także odnośne przepisy dotyczące zasiłków macierzyńskich – nowe regulacje przewidują prawo do otrzymania zasiłku macierzyńskiego na takich samych zasadach, jakie dotychczas przewidziane były dla urlopu macierzyńskiego (art. 184 KP).

Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie terminu, w jakim pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy (art. 1867 §2 KP). Zgodnie z nowelizacją, zainteresowany takim rozwiązaniem pracownik będzie musiał złożyć stosowny wniosek na dwa tygodnie przed rozpoczęciem pracy w obniżonym wymiarze. Powyższe regulacje wejdą w życie w 14 dni po ich ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (przedmiotowa ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 16. grudnia 2009 r.).

Jak co roku, także i od 1 stycznia 2010 r. zacznie obowiązywać nowa wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tym razem określono jego wysokość na kwotę 1.317 zł brutto.

Wskazać także należy na nowe zasady ustalania wysokości oraz okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 72 i nast. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Od stycznia 2010 r., przez pierwsze trzy miesiące pobierania zasiłku, osoba bezrobotna otrzymywać będzie zasiłek w wysokości 717 zł, a przez pozostały okres – 563 zł miesięcznie. Jednakże bezrobotni, którzy zarejestrowali się i nabyli prawo do zasiłku jeszcze w 2009 r., będą otrzymywać zasiłek w dotychczasowej wysokości (tj. 575 zł), również w nowym roku.

Na zakończenie wspomnieć należy o mającej wejść w życie nowelizacji ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, zgodnie z którą uchylone zostanie ograniczenie korzystania z pracy pracowników tymczasowych przez pracodawców, którzy przeprowadzili w okresie ostatnich 6 miesięcy zwolnienia grupowe. Wydłużony zostanie do 18 miesięcy okres, w ciągu którego pracownicy tymczasowi będą mogli świadczyć pracę na rzecz jednego pracodawcy w ciągu kolejnych 36 miesięcy. Prezydent podpisał ustawę wprowadzającą powyższe zmiany w dniu 17. grudnia 2009 r., ma ona wejść w życie w 30 dni po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.