Kodeks cywilny nakłada na inwestora solidarną odpowiedzialność wraz z wykonawcą za zapłatę podwykonawcy należnego mu wynagrodzenia. Odpowiedzialność ta jest uzależniona od uprzedniego wyrażenia przez inwestora zgody na wykonywanie takich robót w określonym przez wykonawcę zakresie. Często jednak powstaje pytanie, czy inwestor odpowiada również za wypłatę kar umownych oraz odsetek za opóźnioną wypłatę przez wykonawcę wynagrodzenia, a także czy dotyczy go termin zapłaty wynagrodzenia ustalony w umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą.

Odpowiedzialność inwestora

Na wstępie należy podkreślić, że inwestor jest odpowiedzialny wraz z wykonawcą jedynie za wypłacenie należności podwykonawcy za wykonane roboty. Wynika to z art. 6471 § 1 kc, w którym wskazano, ze inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót. Zwolnienie z tego obowiązku jest możliwe, jeżeli w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.

Zgłoszenie nie jest wymagane, jeżeli inwestor i wykonawca określili szczegółowy przedmiot robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę w umowie zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności. . Inwestor ponosi odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w wysokości ustalonej w umowie między podwykonawcą a wykonawcą, chyba że ta wysokość przekracza wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy z inwestorem. W takim przypadku odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia jest ograniczona do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy.

Inwestora nie wiąże termin zapłaty ustalony dla wykonawcy

Zgodnie z przepisami zobowiązanie inwestora do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy ma charakter bezterminowy. Nie wiążą go zatem, co do zasady, terminy płatności określone w umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą. Nie ma jednak żadnych przeciwskazań, aby inwestor zobowiązał się wobec podwykonawcy do płatności w określonych terminach w umowie. Jednak jeżeli strony w tym zakresie nie poczyniły żadnych ustaleń, inwestor powinien zapłacić podwykonawcy należne mu wynagrodzenie niezwłocznie pod wezwaniu go do zapłaty przez podwykonawcę. W przypadku opóźnienia inwestora w zapłacie, podwykonawcy będą przysługiwać roszczenia o odsetki.

Co z odsetkami i karami umownymi?

Należy jednak podkreślić, że powyżej wskazana odpowiedzialność finansowa inwestora nie może być rozciągana na kary umowne czy też ustawowe odsetki za zwłokę lub opóźnienie wykonawcy w zapłacie. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie, odpowiedzialność inwestora jest odpowiedzialnością gwarancyjną podmiotu nie będącego stroną umowy. Tym samym, inwestor jest osobą trzecią, a jego odpowiedzialność stanowi odstępstwo od zasady prawa zobowiązań, zgodnie z którą za zobowiązania z umowy odpowiadają wobec siebie strony a nie osoby trzecie.

Celem solidarnej odpowiedzialności inwestora jest ochrona podwykonawców przed nierzetelnymi wykonawcami, Inwestor nie przejmuje jednak za nich wszystkich zobowiązań wynikających z umowy między podwykonawcą a wykonawcą. Zdaniem Sądu Najwyższego powyższe przesłanki nakazują stosowanie interpretacji ścisłej z uwagi na swój wyjątkowy charakter wskazanej roli inwestora. Jak wskazuje Sąd, sytuacja inwestora i wykonawcy jest odmienna, a tym samym ich obowiązki względem podwykonawcy mogą być różne. Stosunki wewnętrzne wynikające z umowy inwestor – wykonawca oraz postanowienia wykraczające poza świadczenia ciążące na wykonawcy z umowy wykonawca – podwykonawca pozbawione są znaczenia prawnego dla przedmiotu i zakresu odpowiedzialności inwestora (wyrok Sądu Najwyższego z dnia05.09.2012 r., sygn. akt IV CSK 91/12).

Inwestor nie poniesie odpowiedzialności za inne wydatki

W oparciu o przepisy kodeksu cywilnego o robotach budowlanych należy też wykluczyć odpowiedzialność inwestora za inne należności przysługujące podwykonawcy od wykonawcy. Podwykonawca nie będzie uprawniony do żądania zapłaty przez inwestora poniesionych przez niego dodatkowych wydatków, nawet jeśli były one ustalone z wykonawcą. Inwestor nie będzie również zobowiązany do zapłaty odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez wykonawcą.

Podsumowanie

Ze względu na gwarancyjny charakter odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy, nie będzie on odpowiedzialny za zapłatę kar umownych z tytułu nienależytego wykonania umowy przez wykonawcę. Odpowiedzialność solidarna za zapłatę wynagrodzenia wynika z przepisów prawa, a tym samym jakiekolwiek uchybienia w wykonaniu umowy, czy to z winy wykonawcy czy podwykonawcy, nie mogą obciążać inwestora.

Tym samym, brak jest podstaw do żądania przez podwykonawcę od inwestora jakichkolwiek dodatkowych roszczeń, czy to z tytułu odsetek za opóźnienie wykonawcy, kar umownych, odszkodowania czy dodatkowo poniesionych przez niego wydatków.