Dnia 13 października 2022 r. wchodzi w życie nowelizacja KSH[1] („Nowelizacja”), której podstawowym celem jest wprowadzenie do polskiego systemu prawnego regulacji w zakresie prawa holdingowego i wyposażenie Rad Nadzorczych („RN”) w narzędzia umożliwiające bardziej efektywną realizację zadań. Poniżej zwracamy Państwa uwagę na główne aspekty Nowelizacji.

 Grupy spółek

Nowelizacja wprowadza możliwość formalnego tworzenia grup spółek, jako kwalifikowanego stosunku dominacji-zależności. Grupą spółek jest spółka dominująca i jej spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, które formalnie wyraziły wolę uczestniczenia w grupie (poprzez podjęcie stosownej uchwały i ujawnienie członkostwa w grupie w KRS), i które określiły wspólny interes grupy.

Z funkcjonowaniem danej spółki w grupie spółek wiąże się przede wszystkim:

  • konieczność uwzględniania, obok własnego interesu danej spółki, także interesu grupy,
  • możliwość kierowania przez spółkę dominującą – spółkami zależnymi – poprzez wydawane wiążących poleceń, gdzie odmowa przez zarząd spółki zależnej wykonania takiego polecenia może nastąpić tylko w ściśle określonych przez prawo przypadkach;
  • obowiązek zrekompensowania spółce zależnej – przez spółkę dominującą – szkody wywołanej wykonaniem wiążącego polecenia;
  • możliwość uchylenia się przez członków organów od odpowiedzialności menedżerskiej – za szkodę wyrządzoną spółce wykonaniem wiążącego polecenia lub w związku z działaniem w interesie grupy spółek,
  • uprawnienia nadzorcze spółki dominującej nad spółką zależną w tym sprawowanie przez radę nadzorczą spółki dominującej stałego nadzoru nad realizacją interesu grupy przez spółki zależne;
  • dodatkowe obowiązki sprawozdawcze dla zarządów spółek zależnych.

Poprawa efektywności Rad Nadzorczych

  • Prawo żądania informacji – Nowelizacja doprecyzowuje krąg podmiotów zobowiązanych do udzielania radzie nadzorczej (na jej żądanie) informacji i dokumentów, i zakres takich informacji, rozwiewając m.in. wątpliwości co do prokurentów oraz osób wykonujących stałą pracę na rzecz spółki na innej podstawie niż umowa o pracę; wprowadza też termin na spełnienie żądania rady – 2 tygodnie, jeśli rada nie postanowiła o terminie dłuższym; prawidłowość wywiązywania się z obowiązków informacyjnych wobec rady przez zarząd podlega jej corocznej ocenie w ramach sporządzanego przez radę sprawozdania za zamknięty rok obrotowy, a zaniechania podmiotów zobowiązanych do przekazywania informacji radzie mogą skutkować m.in. wymierzeniem grzywny przez sąd rejestrowy (6.000 – 50.000 zł) i zakazem obejmowania stanowisk w spółkach kapitałowych;
  • Prawo zatrudnienia doradcy – rada nadzorcza zyskała możliwość samodzielnego zatrudnienia doradcy na koszt spółki – w celu zbadania określonej sprawy związanej z działalnością spółki lub jej majątkiem, bądź sporządzenia określonych analiz czy opinii;
  • Rozszerzone obowiązki informacyjne zarządu w spółkach akcyjnych – rada, bez własnej inicjatywy, otrzymywać będzie od zarządu, na każdym posiedzeniu rady, informacje dotyczące bieżących spraw związanych z działalnością spółki (m.in. o podjętych uchwałach zarządu, o sytuacji spółki oraz postępach w realizacji wyznaczonych kierunków działalności); dodatkowo, zarząd zobowiązany będzie do informowania rady o wszelkich zdarzeniach mających istotny wpływ na sytuację spółki, niezwłocznie po ich zaistnieniu;
  • Nowy obowiązek uzyskania zgody rady nadzorczej pod rygorem nieważności transakcji (dotyczy spółek akcyjnych i zawarcia przez spółkę ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką powiązaną transakcji, której wartość zsumowana z wartością transakcji zawartych z tą samą spółką w okresie roku obrotowego przekracza 10% sumy aktywów spółki).

Liczenie kadencji organów

Od dnia wejścia w życie Nowelizacji, w braku odmiennych postanowień w umowach spółek lub statutach, kadencja członków zarządu oraz rad nadzorczych będzie liczona w pełnych latach obrotowych, a nie kalendarzowych. W ten sposób będą też liczone kadencje będące w toku na dzień wejścia Nowelizacji w życie (co w praktyce oznaczać będzie z reguły ich wydłużenie).

Business Judgment Rule

Wprowadzono też dodatkową podstawę do uchylenia się od odpowiedzialności odszkodowawczej przez menedżerów spółki z powołaniem na działanie w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego. Członkowie organów nie odpowiedzą za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji, które okażą się błędne, jeżeli były one podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.  

***

Z uwagi na wejście w życie nowych przepisów rekomendujemy przegląd obowiązujących w Państwa spółce/spółkach dokumentów korporacyjnych pod kątem ich dostosowania do tych regulacji. Z uwagi na specyfikę Państwa spółki/spółek uzasadnione może się też okazać wprowadzenie odmiennych uregulowań od proponowanych przez ustawodawcę (np. ograniczenie/rozszerzenie obowiązków zarządu względem rad nadzorczych). W tym zakresie pozostajemy do Państwa dyspozycji.

 

[1] Ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 807)