W przypadku wytaczania powództwa cywilnego warto pamiętać o możliwościach, jakie dają nam przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące zabezpieczenia dochodzonego przez nas roszczenia.
Możliwość złożenia wniosku o zabezpieczenie roszczenia dotyczy zarówno roszczeń o charakterze pieniężnym jak i roszczeń pozbawionych takiego charakteru, w każdej sprawie cywilnej rozstrzyganej przed sądami powszechnymi oraz sądami polubownymi.
Należy zaznaczyć, że przepisy przewidują również możliwość złożenia takiego wniosku przed wszczęciem postępowania sądowego. Wśród sposobów zabezpieczenia roszczenia pieniężnego można przykładowo wymienić zajęcie: ruchomości, wynagrodzenia za pracę, środków znajdujących się na rachunku bankowym czy obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową.
Zabezpieczeniu ulec może również roszczenie niepieniężne, czyli takie, w którym powód nie dochodzi od pozwanego konkretnej sumy pieniężnej, np. roszczenie o wydanie nieruchomości czy roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej. Przykładem zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego może być nakazanie wpisania stosownego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub innym rejestrze czy określenie praw i obowiązków stron w czasie trwania postępowania.
We wniosku o zabezpieczenie powód winien określić sposób zabezpieczenia roszczenia, sumę zabezpieczenia oraz uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające ustanowienie przez sąd zabezpieczenia. Istotnym jest aby kwota zabezpieczenia nie przekraczała wartości dochodzonego roszczenia wraz z odsetkami i kosztami procesu.
Ustosunkowanie się przez sąd do takiego wniosku winno nastąpić bez zbędnej zwłoki poprzez wydanie stosownego postanowienia o udzielaniu bądź nie udzielaniu zabezpieczenia. Strona niezadowolona z wydanego przez sąd postanowienia może złożyć zażalenie. Natomiast obowiązanemu (dłużnikowi) przysługuje prawo do złożenia w wniosku o zmianę sposobu zabezpieczenia, w którym winien on wskazać alternatywny sposób zabezpieczenia roszczenia.
Występując z wnioskiem o zabezpieczenie należy mieć na względzie cel postępowania zabezpieczającego, którym jest zabezpieczenie przyszłej egzekucji wierzytelności (długu), która w momencie wszczynania takiego postępowania nie jest przecież prawnie wykazana.
Ważnym jest, aby proponowane zabezpieczenie nie powodowało obciążenia ponad potrzebę obowiązanego (dłużnika), ponieważ w instytucji zabezpieczenia chodzi o ochronę interesów wszystkich uczestników postępowania.