Wszyscy wnikliwie obserwujemy wpływ pandemii koronawirusa COVID-19 na naszą gospodarkę. Wielu z Państwa, podobnie jak my, wyczekiwała na ostateczny kształt zapowiadanej „tarczy antykryzysowej”. Ogłoszone w dniu 31 marca 2020 roku w Dzienniku Ustaw przepisy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „tarcza antykryzysowa”) w wielu miejscach są niejasne i mało czytelne. Wprowadzone przepisy dotyczą wielu zagadnień oraz oddziałują bezpośrednio m.in. na kwestie pracownicze, ubezpieczeń społecznych, finansowania różnego rodzaju inwestycji, a także wpływają wprost na toczące się postępowania sądowe. Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom, dokładamy wszelkich starań, aby udzielić Państwu merytorycznego wsparcia na wszystkich płaszczyznach. Zdajemy sobie sprawię, jak istotne dla Państwa jest to, aby na bieżąco otrzymywać informacje o wprowadzonych zmianach.

Specjaliści z naszej Kancelarii nieustanie obserwują prace legislacyjne, na bieżąco interpretują wprowadzane zmiany oraz odpowiadają na Państwa pytania. W związku z powyższym, w odpowiedzi na często pojawiające się kwestie, zgromadziliśmy materiał, który pozwoli Państwu poznać kluczowe zagadnienia wprowadzonej tarczy antykryzysowej.

Sytuacja każdego z Państwa różni się, w związku z czym szereg zagadnień wymaga indywidualnego zbadania, na co przygotowani są nasi specjaliści.

Zapraszamy Państwa do kontaktu z naszymi ekspertami oraz zachęcamy do śledzenia naszych publikacji zamieszczanych na bieżąco w Biuletynie Kancelarii na naszej stronie internetowej biuletyn.piszcz.pl w zakładce Koronawirus.

DOCHODZENIE ROSZCZEŃ

Mój kontrahent opóźnia się z zapłatą za otrzymany towar. Czy w czasie trwania stanu epidemii mogę domagać się od niego odsetek za opóźnienie w zapłacie?

W czasie epidemii wierzyciel może żądać od swojego kontrahenta zapłaty odsetek za opóźnienie, jeżeli ten opóźnia się z zapłatą za otrzymany towar. Wprowadzenie stanu epidemii w żaden sposób nie wpływa na prawo do naliczania odsetek za opóźnienie.

Początkowo projekt tarczy antykryzysowej zakładał zawieszenie uprawnienia do pobierania odsetek za opóźnienie w okresie stanu epidemii, ale taka propozycja spotkała się ze słuszną krytyką i ostatecznie nie została uwzględniona w ustawie.

Czy dłużnik może uznać, że nie jest zobowiązany do zapłaty, ponieważ występuje stan epidemii?

Wprowadzenie stanu epidemii nie zwalnia dłużnika z obowiązku regulowania zobowiązań wynikających z umów z jego kontrahentami.

Warto podkreślić, że wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego można traktować jako występowanie tzw. siły wyższej, co w niektórych sytuacjach może stanowić usprawiedliwienie przy braku realizacji umowy. Każdy przypadek wymaga jednak indywidualnego podejścia i z całą pewnością nie można kierować się automatyzmem. Uznanie obecnych okoliczności za stan siły wyższej uzasadniającej zwolnienie z obowiązku zapłaty np. faktury za dostarczony towar wydaje się jednak zbyt daleko idące.

Mam dłużnika, który nie chce uregulować zobowiązań – czy mogę wnieść przeciwko niemu sprawę do sądu podczas stanu epidemii?

W stanie zagrożenia epidemicznego albo epidemii możliwe jest skierowanie sprawy do sądu. W niektórych sytuacjach może to być konieczne, aby nie zamknąć drogi skutecznego dochodzenia roszczeń, ponieważ stan epidemii nie zawiesza biegnących terminów przedawnienia.

Pierwotna wersja projektu ustawy zakładała zawieszenie biegu terminu przedawnienia, ale ostatecznie ustawodawca uznał, że są to nadmierne środki ochrony prawnej i wywołałyby one zbyt daleko idące negatywne skutki dla obrotu gospodarczego.

Czy tarcza antykryzysowa ma wpływ na toczące się postępowania egzekucyjne?

Wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii ma istotny wpływ na postępowania egzekucyjne. Zawieszenie biegu terminów na dokonanie określonych czynności w postępowaniach egzekucyjnych może skutkować tym, że różnego rodzaju zaskarżalne rozstrzygnięcia się nie uprawomocnią (np. postanowienia o przybiciu), co negatywnie wpłynie na interes wierzycieli.

Czy tzw. tarcza antykryzysowa ma wpływ na toczące się postępowania sądowe?

Tak, „tarcza antykryzysowa” wpływa na postępowania sądowe. Sądy nie mogą przeprowadzać rozpraw ani posiedzeń jawnych (za wyjątkiem spraw pilnych).  Sprawami pilnymi są m.in. sprawy związane z przedłużeniem tymczasowego aresztowania, odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej, czy też w przedmiocie przesłuchania przez sąd osoby w trybie zabezpieczenia dowodu lub co do której zachodzi obawa, że nie będzie można jej przesłuchać na rozprawie. Dodatkowo, wraz z wejściem przepisów „tarczy antykryzysowej” został wstrzymany bieg terminów na dokonanie określonych czynności procesowych. Zawieszenie biegu terminów sądowych i procesowych wpływa na przedłużenie trwających postępowań sądowych. W okresie zawieszenia terminów nie może np. dojść do uprawomocnienia orzeczenia polegającego zaskarżeniu.

Sąd wyznaczył mi 14 dniowy termin na odniesienie się do twierdzeń strony przeciwnej i zgłoszenie dowodów. Termin ten upływa 10 kwietnia 2020 roku. Z uwagi na ograniczenia w możliwości przemieszczania się, dostępie do urzędów i kontaktach z międzyludzkich mam problem ze zgromadzeniem niezbędnej dokumentacji. Czy wiąże mnie termin określony przez sąd?

Co do zasady w takiej sytuacji termin ten nie jest wiążący, pod warunkiem, że dana sprawa nie została zakwalifikowana jako sprawa pilna. Wprowadzenie przepisów „tarczy antykryzysowej” spowodowało zawieszenie terminów procesowych i sądowych. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach dochowanie terminu może okazać się konieczne, np. w przypadku spraw pilnych albo gdy wymaga tego interes publiczny.

SKŁADKI NA ZUS DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

Na jakie zwolnienia ze składek na ZUS mogą liczyć przedsiębiorcy?

Wprowadzone ograniczenia nie mają jednorodnego charakteru i są zależne m. in. od ilości zatrudnianych pracowników, czy też od osiąganych przychodów. Przedsiębiorcy, którzy spełniają określone kryteria mogą skorzystać ze zwolnienia z zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych.

Można ubiegać się o zwolnienie zapłaty składek za marzec, kwiecień i maj 2020 roku.

Jaki przedsiębiorca może się ubiegać o zwolnienie ze składek ZUS?

O zwolnienie ze składek na ubezpieczenia z ZUS może ubiegać się przedsiębiorca, który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych osób. Uprawnienie to przysługuje jednak tylko tym przedsiębiorcom, którzy byli zgłoszeni jako płatnik przed 1 lutego 2020 roku.

O zwolnienie mogą się również ubiegać osoby, które prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą przed 1 lutego 2020 roku. Osoby te mogą uzyskać zwolnienie ze składek ZUS pod warunkiem, że przychód z tej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu, za który składany jest wniosek o zwolnienie od opłacania składek nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 roku (15 681 zł).

Co istotne, ustawodawca za kryterium do zwolnienia ze składek na ZUS uznał nie dochód, ale przychód, czyli wszystkie kwoty należne przedsiębiorcy, choćby nie zostały faktycznie przez niego otrzymane. W związku z tym wielu przedsiębiorców, którzy zajmują się np. sprzedażą towarów, nawet jeśli nie otrzymali zapłaty, zostanie pozbawionych prawa do skorzystania ze zwolnienia zapłaty składek na ZUS.

Jakich formalności musi dopełnić przedsiębiorca, aby uzyskać zwolnienie ze składek ZUS?

W celu uzyskania zwolnienia z zapłaty składek na ubezpieczenia ZUS, przedsiębiorca musi złożyć odpowiedni wniosek. Wniosek o zwolnienie z opłacania składek może być złożony w formie dokumentu papierowego albo elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wzór wniosku dostępny jest na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą i moje obroty w marcu były większe niż 300% średniej krajowej. Nie były one jednak tak duże, abym zachował płynność finansową. Czy tarcza antykryzysowa zapewnia mi jakąś pomoc?

Przepisy „tarczy antykryzysowej” nie przewidują zwolnienia z zapłaty składek na ubezpieczenia ZUS dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, których przychody były większe niż 300% średniej krajowej w pierwszym miesiącu, za który składany jest wniosek.

Chcę zawiesić jednoosobową działalność gospodarczą na czas stanu epidemii. Czy utracę wtedy prawo do korzystania z państwowej służby zdrowia?

W związku z zawieszeniem działalności gospodarczej przedsiębiorca przestaje opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, w związku z czym, co do zasady, utraci na ten czas prawo do korzystania z państwowej służby zdrowia. Przedsiębiorca może jednak uniknąć takiego problemu przystępując dobrowolnie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej w lutym, czy mogę skorzystać z jakichś preferencji w zakresie składek na ZUS wynikających z tarczy antykryzysowej?

Przepisy „tarczy antykryzysowej” nie przewidują zwolnienia z zapłaty składek na ubezpieczenia ZUS dla przedsiębiorców, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w lutym.

DOFINANSOWANIA I POŻYCZKI DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

W związku z przestojem w produkcji przedsiębiorca nie dysponuje środkami, aby zapłacić swoim pracownikom wynagrodzenia. Czy dzięki tarczy antykryzysowej przedsiębiorca otrzyma jakąkolwiek pomoc?

Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 może ubiegać się o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, a także o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Przedsiębiorcy, przysługują także środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, należnych od pracodawcy.

Przedsiębiorca może także obniżyć wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, jednakże wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Tarcza antykryzysowa wprowadza dodatkowe kryteria, które musi spełnić kredytobiorca, aby uzyskać wybraną formę wsparcia. Szczegółowe omówienie tego zagadnienia znajdą Państwo w punkcie poniżej.

Jakie kryteria musi spełnić przedsiębiorca, aby otrzymać dofinansowanie do wynagrodzeń dla pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Przedsiębiorca, który ubiega się o dofinansowanie do wynagrodzeń dla pracowników musi złożyć oświadczenie, że wystąpił u niego spadek obrotów gospodarczych o co najmniej 30, 50 lub 80%. Aby uzyskać dofinansowanie, pracodawca nie może także zalegać w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r. Względem przedsiębiorcy nie mogą także zachodzić przesłanki do ogłoszenia upadłości.

W jakiej wysokości pracodawca może otrzymać dofinansowanie do wynagrodzeń ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Wynagrodzenie jest dofinansowywane w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Kto może ubiegać się o pożyczkę w wysokości 5.000,00 zł w ramach tarczy antykryzysowej?

O udzielenie jednorazowej pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mogą ubiegać się mikroprzedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r.

Mikroprzedsiębiorcą jest przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Czy tarcza antykryzysowa przewiduje możliwość umorzenia pożyczki?

Ustawodawca przewidział możliwość umorzenia długu wynikającego z pożyczki, pod warunkiem, że przedsiębiorca, w terminie 3 miesięcy od uzyskania wsparcia, nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. We wniosku o umorzenie, przedsiębiorca zawiera oświadczenie o niezmniejszeniu stanu zatrudnienia.

NIERUCHOMOŚCI WYKORZYSTYWANE NA CELE ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ

Czy objęty zakazem najemca/dzierżawca nieruchomości wykorzystywanej na cele działalności gospodarczej, musi regulować wszelkie zobowiązania wynikające z zawartej umowy?

W okresie zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, wygasają wzajemne zobowiązania stron umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, przez którą doszło do oddania do używania powierzchni handlowej.

Czy umowa najmu/dzierżawy powierzchni handlowej automatycznie zostanie przedłużona o okres trwania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

Najemca/dzierżawca ma trzy miesiące od dnia zniesienia zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych na złożenie udostępniającemu powierzchnię handlową bezwarunkowej oferty przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych zasadach, o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy.

Czy przepisy tarczy antykryzysowej wpływają na umowy najmu lokali mieszkalnych oraz lokali użytkowych?

Ustawodawca wprowadził możliwość jednostronnego przedłużenia umowy przez najemcę lokalu.  Dotyczy to wyłącznie umów zawartych przed dniem wejścia w życie tarczy antykryzysowej, których okres obowiązywania upływa przed 30 czerwca 2020 r. Najemca, najpóźniej w dniu upływu okresu obowiązywania tej umowy może złożyć wynajmującemu oświadczenie, którego skutkiem jest przedłużenie umowy najmu do dnia 30 czerwca 2020 roku.

W jaki sposób tarcza antykryzysowa chroni najemcę przed wypowiedzeniem umowy najmu lokalu lub wysokości czynszu?

Tarcza antykryzysowa zakazuje do dnia 30 czerwca 2020 r. wypowiadanie najemcy umowy najmu lub wysokości czynszu. Zakaz ten dotyczy również nieruchomości wykorzystywanych na cele związane z działalnością gospodarczą. Powyższe nie znajduje zastosowania m.in. w sytuacji, gdy najemca nie przestrzega postanowień umowy najmu lub przepisów prawa dotyczących sposobu używania tego lokalu, a także gdy zaistniała konieczność rozbiórki lub remontu budynku, w którym znajduje się ten lokal.

Czy tarcza antykryzysowa wpływa na obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości?

Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, zwolnienia z zapłaty podatku od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej za część roku 2020. Rada Gminy może także podjąć uchwałę o przedłużeniu terminów płatności rat podatku od nieruchomości za okres kwiecień-czerwiec 2020 r.

Czy tarcza antykryzysowa przewiduje zmianę terminu do wniesienia opłaty za użytkowanie wieczyste?

Zasadniczo opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego wnosi się w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej, opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego za rok 2020 należy wnieść w terminie do dnia 30 czerwca 2020 r. Ustawodawca przewidział także możliwość przedłużenia wskazanego terminu w rozporządzeniu Rady Ministrów.

Czy możliwe jest umorzenie bądź obniżenie należności za korzystanie z gruntów Skarbu Państwa za okres stanu zagrożenia epidemicznego?

Należności pieniężne z tytułu oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użytkowanie, przypadające za okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii mogą być umarzane w całości lub w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty. Dotyczy to tylko nieruchomości Skarbu Państwa, którymi gospodaruje starosta lub prezydent na prawach powiatu wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej albo takich, którymi gospodaruje minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Starosta lub prezydent na prawach powiatu, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, może odstąpić od dochodzenia należności z tytułu oddania nieruchomości Skarbu Państwa w najem, dzierżawę lub użytkowanie na wniosek podmiotu, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z COVID-19.

CENY

W jaki sposób na podstawie przepisów tarczy antykryzysowej mogą być regulowane ceny i marże?

Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz ministrem właściwym do spraw wsi może, w drodze rozporządzenia, ustalić maksymalne ceny lub maksymalne marże hurtowe i detaliczne stosowane w sprzedaży towarów lub usług mających istotne znaczenie dla ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi lub kosztów utrzymania gospodarstw domowych.

Minister do spraw gospodarki może ustalić maksymalne ceny dla różnych poziomów obrotu towarowego lub uwzględnić skalę sprzedaży albo świadczenia usług i uwarunkowania regionalne. Do uznania ministra należy także to, czy weźmie pod uwagę wysokość cen w okresie poprzedzającym wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego, a także uzasadnione zmiany kosztów produkcji i zaopatrzenia.

Minister do spraw gospodarki wydając rozporządzenie może również określić podstawę obliczania maksymalnych marż oraz może ustalić maksymalne marże dla poszczególnych rodzajów towarów lub marże naliczane od ceny hurtowej.

Kontrolę nad przestrzeganiem regulacji dotyczących maksymalnych cen i marż sprawować mają Inspekcja Farmaceutyczna, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna, a w zakresie niezastrzeżonym przez powyżej wskazane inspekcje kontrolę będzie przeprowadzać Inspekcja Handlowa.

Czy możliwość regulowania cen i marż dotyczy wszystkich branż i wszystkich produktów?

Z formalnego punktu po wejściu w życie tarczy antykryzysowej ustalanie cen i marż maksymalnych nie jest ograniczone do żadnych konkretnych branż i rodzajów usług lub produktów, ale dotyczy towarów i usług mających istotne znaczenie dla ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi lub kosztów utrzymania gospodarstw domowych. Przesłanki te mają charakter nieostry i bardzo szeroki, co powoduje, że ich kwalifikacja może być dyskusyjna. Przykładowo, towary i usługi mające znaczenie dla kosztów utrzymania gospodarstw domowych to np. koszty zakupu energii elektrycznej, gazu czy żywności. Ustalanie cen i marż maksymalnych może więc dotyczyć bardzo wielu branż, w tym również handlu detalicznego.

Towary i usługi objęte regulowaniem cen i marż zostaną wskazane szczegółowo w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

W mocy pozostają również dotychczasowe przepisy ustawy (art. 8) uprawniające ministra właściwego do spraw zdrowia, na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, do ustalenia w drodze obwieszczenia maksymalnych cen: (1) produktów leczniczych; (2) wyrobów medycznych; (3) środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

Jakie sankcje są przewidziane za niestosowanie maksymalnych cen?

Za niestosowanie maksymalnych cen i marż do produktów i usług na sprzedawcom grożą administracyjne kary pieniężne w wysokości od 5.000 zł do 5.000.000 zł. Jeszcze więcej, bo aż do 10% przychodów za ubiegły rok, zapłacić będą mogli przedsiębiorcy ukarani przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta w sytuacji, gdy przedsiębiorca, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszeń w stosunku do wielu towarów lub usług bądź gdy naruszenie było na dużą skalę.

Czy przedsiębiorca może ubiegać się o odszkodowanie w związku z wyznaczeniem cen maksymalnych?

Z tarczy antykryzysowej nie wynika, aby sprzedawcy mogli domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa za wyznaczenie maksymalnych cen. Warto w tym miejscu nadmienić, że sama możliwość ustalania cen maksymalnych nie jest konstrukcją nową, ale aktualne przepisy bardzo ją rozszerzają.

KREDYTY I LEASINGI

Czy bank ma obowiązek zawiesić spłatę raty w związku z wejściem w życie tzw. tarczy antykryzysowej?

Zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej, w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu udzielonego mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy, jeżeli kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 roku, zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej dokonaną przez bank nie wcześniej, niż w dniu 30 września 2019 roku. Warto podkreślić, że zmiana warunków lub terminów spłaty nie jest obowiązkiem banku. Strony powinny dokonać indywidualnych uzgodnień warunków zmian, przy czym nie mogą one powodować pogorszenia sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

Czy wakacje kredytowe oznaczają brak obowiązku zapłaty odsetek za okres, którego dotyczą?

Wbrew wcześniejszym zapewnieniom rządu, w finalnej, przegłosowanej przez sejm tarczy antykryzysowej nie znalazły się postanowienia dotyczące wakacji kredytowych. Jeszcze przed przyjęciem tarczy antykryzysowej, Związek Banków Polskich wskazał, że klienci będą mogli odroczyć spłatę rat kapitałowych lub pełnych rat kapitałowo – odsetkowych. W pierwszej opcji kredytobiorcy nie płacą części kapitałowej raty, natomiast muszą na bieżąco płacić część odsetkową raty. W drugim przypadku klienci nie płacą w ogóle rat.

Czy tarcza antykryzysowa zawiera instrumenty wsparcia refinansowania umów leasingowych?

W przepisach ustawy antykryzysowej nie znajdują się przepisy bezpośrednio odnoszące się do pomocy przedsiębiorcom w refinansowaniu umów leasingowych.

W ramach tarczy antykryzysowej Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. ma otrzymać środki o wartości do 1,7 mld złotych na działania służące przeciwdziałaniu skutkom epidemii. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu tarczy antykryzysowej środki te mają zostać przeznaczone na wsparcie przedsiębiorców, w tym sektora transportowego. Prawdopodobne jest rozbudowanie mechanizmu regwarancji umów leasingowych zawartych przez przedsiębiorców. Szczegóły wsparcia zostaną określone przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A.

PRAWO SPÓŁEK

Czy w trakcie kwarantanny można założyć spółkę?

Tak – w systemie S24 można założyć spółkę jawną, spółkę komandytową lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Do założenia spółki wymagany jest zaufany profil ePUAP, który można utworzyć np. za pośrednictwem strony bankowości internetowej. Założenie spółki przez Internet nie wymaga wychodzenia z domu, opłaty są niższe niż przy tradycyjnej drodze sądowej, a po złożeniu wniosku jej zarejestrowanie trwa kilka dni.

W spółce założonej przez S24, której umowa nie była zmieniana u notariusza, wiele czynności dotyczącej zarządzania spółką, zatwierdzania sprawozdania finansowego czy nawet zmieniania jej umowy można podejmować również zdalnie przy pomocy funkcji tego systemu.

Czy wspólnicy mogą podejmować uchwały przez Internet?

Po nowelizacji Kodeksu spółek handlowych w ramach tzw. tarczy antykryzysowej w zasadzie w każdej spółce – o ile jej umowa nie stanowi inaczej – wspólnicy mogą odbywać posiedzenia i podejmować ważne uchwały przy pomocy elektronicznych środków do komunikacji na odległość. W przypadku większości spółek osobowych (jawnej, partnerskiej i komandytowej) ich przeprowadzanie podlega ogólnym zasadom kodeksowym, bez dodatkowych wymogów dla zdalnej formy. W przypadku spółki komandytowo – akcyjnej oraz spółek kapitałowych (z ograniczoną odpowiedzialności i akcyjnej) musi być zapewniona dwustronna komunikacja w czasie rzeczywistym wszystkich osób uczestniczących w zgromadzeniu, które muszą mieć możliwość wypowiadania się w toku zgromadzenia oraz oddania głosu. Szczegółowe zasady przeprowadzania tych posiedzeń określa w ich przypadku regulamin uchwalane przez radę nadzorczą spółki (a jeżeli jej nie ma – jak często w spółkach z o.o. – przez wspólników). Jeżeli regulamin uchwalają wspólnicy spółki, wystarczy przegłosowanie go bezwzględną większością głosów w trybie pisemnym bez odbywania zgromadzenia wspólników. Regulamin nie może wprowadzać ograniczeń, które nie są niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej lub nie są niezbędne dla prawidłowej identyfikacji wspólników biorących udział w posiedzeniu.

Jeżeli dana materia korporacyjna wymaga dla ważności podjęcia uchwały w formie aktu notarialnego należy też pamiętać o zaangażowaniu w tele- albo wideokonferencję notariusza – przepisy dotyczące posiedzeń zdalnych nie zmieniają wymogów odnośnie formy czynności prawnych.

Akcjonariusz spółki akcyjnej oddający głos na zdalnym walnym zgromadzeniu powinien otrzymać od spółki potwierdzenie odebrania jego głosu, a na wniosek złożony w ciągu trzech miesięcy od odbycia posiedzenia – potwierdzenie, że jego głos został prawidłowo zarejestrowany i policzony. Akcyjne spółki publiczne powinny natomiast zapewnić publiczną transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym.

Czy członkowie zarządu i rady nadzorczej mogą obradować i podejmować uchwały przez Internet?

Wcześniej istniejące niejasności i spory w doktrynie dotyczące możliwości zdalnego działania zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych rozwiała nowelizacja Kodeksu spółek handlowych przeprowadzona w ustawie antykryzysowej. Obecnie przepisy KSH jasno stanowią, że o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, posiedzenia tych organów mogą odbywać się przy pomocy elektronicznych środków komunikacji zdalnej, a uchwały podejmowane za ich pośrednictwem lub w trybie pisemnym, czyli poprzez „obiegowe” zbieranie podpisów pod dokumentem. W przypadku rady nadzorczej, aby podjęta uchwała była ważna, jej treść musi zostać zawczasu udostępniona członkom tego organu, a w posiedzeniu musi brać co najmniej połowa jej członków.

Do kiedy trzeba przygotować, zatwierdzić i złożyć w sądzie sprawozdanie finansowe?

Standardowe terminy na przygotowywanie, zatwierdzanie i składanie do sądu czy przed organami skarbowymi sprawozdań finansowych zostały odroczone rozporządzeniem Ministra Finansów, na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie antykryzysowej. Sprawozdanie finansowe składane na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych przez podmioty prowadzące tzw. „pełną księgowość” będzie mogło być przekazane do Krajowej Administracji Skarbowej do dnia 31 lipca 2020 r. Terminy wiążące np. spółki z o.o. czy akcyjne, wynikające z ustawy o rachunkowości, w tym – na sporządzenie, zatwierdzenie i złożenie do KRS sprawozdania finansowego, ulegną przedłużeniu o trzy miesiące, a więc wypadną odpowiednio 30 czerwca 2020 r., 30 września 2020 r. i 15 października 2020 r.

Czy można odłożyć zaplanowane zgromadzenie do zakończenia epidemii?

W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością Kodeks spółek handlowych wprost dopuszcza odwołanie wcześniej ogłoszonego zgromadzenia wspólników, o ile odwołania dokona organ, który wcześniej zgromadzenie zwołał. Potwierdza to mechanizm wypracowany i funkcjonujący w praktyce, który pozwalał na takie działania nawet mimo wcześniejszego braku bezpośredniego ustawowego uregulowania tej kwestii. Na podobnej zasadzie – mimo wciąż brakujących przepisów – zmienianie terminów walnych zgromadzeń działa w przypadku spółek akcyjnych, o ile zachodzą ważne powodu. Można jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że panująca na całym świecie pandemia groźnego, bardzo zaraźliwego wirusa stanowi ku temu odpowiednią przesłankę.

Do kiedy trzeba złożyć informacje o beneficjentach rzeczywistych spółki do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych?

Termin na złożenie informacji do CRBR, wynikający z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu został odroczony w pakiecie antykryzysowym – z 13 kwietnia do 13 lipca 2020 r.

NOWE TECHNOLOGIE

Czy ustawa antykryzysowa ma wpływ na możliwość korzystania z kredytu technologicznego i premii technologicznej?

Ustawa antykryzysowa dokonała zmian w definicjach podstawowych pojęć – inwestycji technologicznej, nowej technologii oraz udziału własnego. Rozszerzają one możliwość korzystania z kredytu technologicznego i premii technologicznej na większe spektrum podejmowanych przez przedsiębiorców działań oraz na pokrycie szerszego katalogu wydatków. Zniesiono także ograniczenie kwotowe wysokości premii technologicznej (6 mln zł), co potencjalnie wpływa na dopuszczenie wyższego progu dofinansowania udzielanego przedsiębiorcy. Natomiast powyższe dotyczyć będą tylko tych podmiotów, które dopiero wystąpią o udzielenie pomocy na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej.