Już wkrótce w kodeksie postępowania cywilnego mają pojawić się nowe regulacje dla prawa własności intelektualnej w postaci dedykowanych sądów, w których orzekać będą specjalnie przygotowani sędziowie czyli eksperci, znający biznesową specyfikę tej dziedziny prawa. Własność intelektualna, dla której planowane jest takie wyodrębnienie, to szeroko pojęte prawo autorskie i prawo własności przemysłowej, w tym ochrona dóbr osobistych i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w zakresie, w jakim dotyczą one praw na dobrach niematerialnych. Po wejściu w życie tej nowelizacji, sprawy o naruszenie praw własności intelektualnej będą rozpatrywane przez jeden z czterech sądów okręgowych w pierwszej instancji i jeden z dwóch sądów apelacyjnych w drugiej instancji. Twórcy projektu póki co zakładają, że role te będą pełnić sądy w Lublinie i Gdańsku (pierwsza instancja) oraz Poznaniu i Warszawie (pierwsza i druga instancja), w których to miastach dostępne są kadry wyspecjalizowane w zakresie własności intelektualnej. W sprawach dotyczących programów komputerowych, wynalazków, układów scalonych, odmian roślin czy technicznych tajemnic przedsiębiorstw orzekać miałyby wyłącznie sądy warszawskie.

Najważniejsze zmiany w prawie własności intelektualnej

Nowe regulacje zakładają jednak nie tylko skupienie wszystkich spraw, których przedmiotem jest własność intelektualna, w sześciu wyspecjalizowanych sądach. Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego ma wprowadzić również dodatkowe szczególne uwarunkowania takich postępowań, w tym – obowiązkową reprezentację przez profesjonalnego pełnomocnika (radcę prawnego, adwokata lub rzecznika patentowego) w sprawach własności intelektualnej, których wartość przekracza 20.000,00 złotych lub w których znikoma zawiłość i inne okoliczności nie wymagają takiej obligatoryjnej profesjonalizacji formułowania pism procesowych. Sądy przy orzekaniu w sprawach o naruszenie praw własności intelektualnej będą też mogły – po rozważeniu wszystkich okoliczności – samodzielnie ustalać kwotę odszkodowania czy wynagrodzenia należnego powodowi niezależnie od żądania sformułowanego w pozwie, jeżeli uznają, że ścisłe udowodnienie wysokości roszczenia jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe.

Postępowanie dotyczące spraw własności intelektualnej ma przewidywać również odrębne zasady szybkiego zabezpieczania dowodów, którymi dysponuje druga strona, przed utratą mocy dowodowej czy np. zniszczeniem, co ma następować w ciągu tygodnia od wpływu stosownego wniosku. Sąd, oprócz zabezpieczenia dowodu w wybrany przez siebie, odpowiedni sposób, będzie mógł przyznać drugiej stronie natychmiastowy wgląd i dostęp do danego środka dowodowego, np. utworu lub programu komputerowego, zakazując jednocześnie jego kopiowania czy utrwalania go w inny sposób. Sąd będzie mógł również wzywać do wyjawienia lub wydania danego środka dowodowego – w szczególności dokumentów bankowych i finansowych –  albo udzielenia informacji o pochodzeniu towarów lub usług (np. producencie, dystrybutorach, ilości wyprodukowanych, otrzymanych lub zamówionych towarów lub świadczonych usług, jak również o cenach otrzymanych w zamian za te towary lub usługi), jeżeli będzie to niezbędne dla dochodzonego roszczenia związanego z prawami własności intelektualnej. Stosując te środki sąd będzie zobowiązany uwzględniać interesy stron tak, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Lepsza ochrona praw własności intelektualnej – odpowiedź na zapotrzebowanie rynku

Przedsiębiorcy opierający swój model biznesowy na kreatywności i przedstawiciele branż związanych z innowacyjnością, dla których aktywa niematerialne stanowią kluczowe składniki przedsiębiorstw, od dawna oczekiwali od ustawodawcy regulacji, dzięki którym własność intelektualna byłaby lepiej chroniona, a spory prawne jej dotyczące byłyby sprawnie rozpatrywane i rozwiązywane przez wyspecjalizowane sądy. Przepisy wprowadzające sądy do spraw własności intelektualnej stanowią odpowiedź na te głosy. Oprócz specjalizacji kadr na szybkość postępowania wynikać ma ona również z objęcia spraw własności intelektualnej obowiązkową reprezentacją profesjonalnego pełnomocnika. Dodatkowe środki zabezpieczenia czy dowodzenia roszczeń pomogą natomiast usprawnić ich merytoryczne wykazywanie przed sądem, w którym orzekać będzie specjalistycznie przygotowany sędzia. Zgodnie z projektem, nowe regulacje mają wejść w życie 1 lipca 2020 r.