Z dniem 1 kwietnia 2020 r. w życie weszła ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z art. 11 ww. ustawy, w czasie trwania ogłoszonego stanu epidemii, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii nie mogą wstrzymać dostarczania:
- energii elektrycznej, w razie braku zgody odbiorcy na zainstalowanie przedpłatowego układu pomiarowo-rozliczeniowego (art. 6a ust. 3 pr. en.),
- paliw gazowych lub energii elektrycznej, w przypadku gdy odbiorca zwleka z zapłatą za świadczone usługi, co najmniej przez okres 30 dni po upływie terminu płatności (art. 6b ust. 1 pkt 2 pr. en.),
- paliw gazowych lub energii elektrycznej, na żądanie sprzedawcy, jeżeli odbiorca zwleka z zapłatą za świadczone usługi lub za pobrane paliwo gazowe lub energię, co najmniej przez okres 30 dni po upływie terminu płatności (art. 6b ust. 2 pr. en.),
- paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła w gospodarstwie domowym. W przypadku, gdy powiadomienie o zamiarze wstrzymania dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła w razie nieuregulowania zaległych i bieżących należności w okresie 14 dni od dnia otrzymania powiadomienia nastąpiło jeszcze przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (tj. przed dniem 14 marca 2020 r.), ww. 14-dniowy termin przedłuża się o czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (art. 6b ust. 3 pr. en.).
Obowiązujący na terenie całego kraju stan epidemii został wprowadzony Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii i obowiązuje on do odwołania.
Podstawowym skutkiem wskazanej regulacji jest zatem brak możliwości wstrzymania przez OSD (oraz OSD na wniosek Sprzedawców) dostaw energii/gazu odbiorcom, z uwagi na zaległości w płatnościach (ograniczenie jest powiązane z formalnym obowiązywaniem stanu epidemii – na tę chwilę ma zatem charakter bezterminowy).
Wskazać jednocześnie należy, że powyższe przepisy wprowadzone w tzw. „tarczy antykryzysowej” nie zwalniają z obowiązku regulowania należności z tytułu dostarczonej do odbiorcy energii elektrycznej lub paliwa gazowego oraz nie wpływają na zmianę terminów ich płatności. Należy przy tym pamiętać, że wiele umów zawiera postanowienia przyznające sprzedawcom prawo do wypowiedzenia umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej na skutek opóźnienia w płatności trwającego ponad 30 dni. W takich przypadkach wypowiedzenie umowy przez sprzedawcę traktowane jest jako wypowiedzenie, do którego doszło z winy odbiorcy.
Opóźnienie w płatnościach za dostarczoną energię elektryczną lub paliwo gazowe i w rezultacie rozwiązanie umowy z winy odbiorcy może wiązać się także z ryzykiem przejścia odbiorcy w tzw. sprzedaż rezerwową wykonywaną przez właściwego sprzedawcę rezerwowego. Umowa taka zawierana jest przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego ze sprzedawcą rezerwowym, bez udziału odbiorcy, ale w imieniu i na rzecz odbiorcy. Należy jednak pamiętać, że taka sprzedaż odbywać się będzie wg cen właściwych dla sprzedaży rezerwowej, które mogą być zdecydowanie wyższe od cen stosowanych przez dotychczasowego sprzedawcę (w ramach „zwykłej” umowy). W rezultacie, zawieszenie płatności przez odbiorców, jakkolwiek nieprowadzące do wstrzymania dostaw w czasie stanu epidemii – zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej, może mieć w dłuższej perspektywie negatywny wpływ na sytuację ekonomiczną odbiorcy, który oprócz zaległości z przeterminowanych płatności u dotychczasowego sprzedawcy zobowiązany będzie do płacenia wyższej ceny za dostarczoną energię elektryczną lub paliwo gazowe dokonanej w ramach sprzedaży rezerwowej.