Już niebawem urzędy marszałkowskie zmuszone będą do przejęcia dodatkowych obowiązków wynikających z nowelizacji ustawy o ochronie środowiska w zakresie zapewnienia prawidłowej i pełnej implementacji dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy.

Obowiązek wyeliminowania zagrożeń

W związku z wyrokiem TSUE z dnia 22 lutego 2018 r. (2018/C 134/07), na Polskę został nałożony obowiązek podjęcia działań mających na celu przyśpieszenie procesu wyeliminowania zagrożeń związanych z występowaniem ponadnormatywnych stężeń niektórych zanieczyszczeń powietrza na większości obszaru Polski. Trybunał orzekł, że przekraczając w czterech strefach dobowe wartości dopuszczalne dla stężenia pyłu PM 10 w otaczającym powietrzu, Polska naruszyła prawo Unii. Dodatkowo wskazał, że aktualnie obowiązujące programy ochrony powietrza (POP) (krajowy i regionalne) nie umożliwiają ograniczenia przekroczenia wartości dopuszczalnych w możliwie jak najkrótszym terminie. Tym samym dyrektywy do prawa polskiego nie jest pełna.

Zgodnie bowiem z unijną dyrektywą, POP dzięki odpowiednim programom naprawczym, muszą zapewniać jak najkrótszy okres występowania przekroczenia norm jakości powietrza.

W tym celu w ustawie o ochronie środowiska wprowadzono szereg zmian, które mają za zadanie przyśpieszyć proces eliminowania zagrożeń i sprawić, by program naprawczy w sprawie jakości powietrza spełniał swoją rzeczywistą rolę a nie stanowił tylko teoretyczne wypełnienie ustawowych obowiązków. Organy sporządzające POP powinny przewidzieć takie działania, które umożliwią ograniczenie przekroczeń wartości dopuszczalnych w możliwie jak najkrótszym czasie.

Krótszy termin na zaopiniowanie

Warto również wspomnieć, że skrócono terminy opracowania i przedstawienia do zaopiniowania POP właściwym organom. Po zmianach urząd będzie zobligowany do zrealizowania powyższych czynności w terminie 12 ( a nie jak dotychczas 15) miesięcy. od momentu otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref, na opracowanie POP. Co najważniejsze nowe POP będą musiały być przygotowane dla tych stref, w których stwierdzone zostały przekroczenia norm jakości powietrza za 2018 r. Zgodnie z aktualnie procedowaną zmianą ustawy nieprzekraczalny termin upłynie z końcem czerwca 2020 r. Termin ten nie wydaje się zbyt odległy  zważywszy, że ustawa nakłada na urzędy marszałkowskie wyłonienie wykonawcy projektu POP oraz PDK (projekt działań krótkoterminowych) w trybie procedury zamówień publicznych a także obowiązek przeprowadzenia konsultacji publicznych z gminami objętymi projektem programu i planu.

Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że urzędy nie powinny mieć jednak problemów z dotrzymaniem terminów, ponieważ POP realizowane są już od 2008 r., a co za tym idzie pracownicy nabyli już niezbędną praktykę i doświadczenie. Bez wątpienia pomocne będzie również utworzenie w urzędach przynajmniej jednego etatu dedykowanego wyłącznie zadaniom do spraw jakości powietrza.