W związku z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 21 października 2016 roku (sygn. PS2.8401.2.2016), przedsiębiorcy coraz częściej zastanawiają się nad konsekwencjami ujednolicenia wykładni prawa podatkowego. Wskazanie przez Ministra Finansów podmiotu zobowiązanego do zapłaty podatku od nieruchomości wykorzystywanej przez spółkę cywilną, z jednej strony daje jednoznaczne wytyczne, a z drugiej – rodzi obawy, co do już opłaconego podatku od nieruchomości.

Dotychczasowe wątpliwości związane z tym, kto powinien płacić podatek od nieruchomości wykorzystywanej przez spółkę cywilną, wynikały z różnic w interpretacji przepisów prawa podatkowego. Z tego powodu, w niektórych przypadkach podatek opłacali wspólnicy, a w innych – spółka. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej. Istotne jest jednak wskazanie, że powyższe podmioty powinny być:

  • właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
  • posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
  • użytkownikami wieczystymi gruntów,
  • posiadaczami nieruchomości lub ich części, albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
    • wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub
    • z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
      jest bez tytułu prawnego.

Do tej pory interpretacja przepisu zależała od składu orzekającego sądu administracyjnego. Część z nich przyjmowała, że podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy. Takie podejście wynikało z racjonalnej wykładni prawa, a składy orzekające wskazywały, że gdyby zakresem regulacji prawnych w odniesieniu do powyższego podatku mieli być objęci wspólnicy, to ustawodawca posłużyłby się sformułowaniem „wspólnicy spółki cywilnej” lub „wspólnicy spółki niemającej osobowości prawnej”. Ustawodawca jednak wprost stanowi o „jednostkach organizacyjnych, w tym spółkach nieposiadających osobowości prawnej”. Tym samym, należy uznać, że objął on zakresem regulacji niewątpliwie również spółki cywilne, jako spółki osobowe nie posiadające osobowości prawnej.

Z drugiej strony, część składów orzekających przychylała się do objęcia wspólników spółek cywilnych zakresem podmiotowym podatku od nieruchomości, wskazując, że obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości spoczywa solidarnie na wspólnikach. Wynika to ze szczególnej konstrukcji spółki cywilnej na gruncie prawa cywilnego jako stosunku obligacyjnego, ponieważ do utworzenia spółki dochodzi w drodze umowy pomiędzy wspólnikami co do wspólnego prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Składy orzekające wskazywały, że spółka cywilna nie może być właścicielem, użytkownikiem ani posiadaczem nieruchomości, a cały majątek spółki stanowi majątek wspólników objęty współwłasnością łączną. Co więcej, spółka cywilna nie jest tzw. ułomną osobą prawną, a tym samym nie ma osobowości prawnej, natomiast żadne obowiązujące przepisy nie przyznają jej zdolności prawnej.

Rozstrzygnięcie Ministra ujednolica stosowanie przepisów

W związku z powyższymi wątpliwościami, Minister Finansów wydał interpretację ogólną, w celu ujednolicenia stosowania przepisów prawa podatkowego. Jego zdaniem „spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości, gdyż nie może we własnym imieniu nabywać praw, w tym własności nieruchomości; nie może stać się posiadaczem samoistnym nieruchomości, użytkownikiem wieczystym gruntu ani posiadaczem mienia jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa”. Dlatego też Minister stwierdził, że właściwe jest uznanie wspólników spółki cywilnej za podatników, wskazując na ich solidarną odpowiedzialność za to zobowiązanie. Zaznaczył również, że nie dotyczy to sytuacji, gdy wspólnik wnosi do spółki wkład w postaci używania nieruchomości, ponieważ wtedy obowiązek podatkowy spoczywa tylko na tym wspólniku.

Niejednoznaczne konsekwencje

Ujednolicenie interpretacji prawa podatkowego ułatwi rozliczanie podatku od nieruchomości wykorzystywanej przez spółki cywilne, jednak rodzi wiele wątpliwości w odniesieniu do już opłaconych zobowiązań podatkowych.

Interpretacja Ministra nie wpływa na sposób rozliczania się przez spółki cywilne, w których do tej pory zobowiązania ponosili solidarnie wspólnicy, dlatego te podmioty nie muszą niczego zmieniać . Niestety reszta przedsiębiorców może napotkać pewne problemy, ponieważ ich sytuacja zależy od podejścia organów podatkowych. Możliwa jest bowiem sytuacja, w której stwierdzą one nadpłatę podatku w przypadku spółki cywilnej opłacającej należności za nieruchomość wykorzystywaną w ramach jej działalności i uchybienie w wywiązywaniu się z obowiązku podatkowego przez wspólników. Taka interpretacja powodowałaby konieczność złożenia wniosku o zwrot nadpłaconej kwoty przez spółkę oraz wymuszałaby uregulowanie zobowiązań przez wspólników wraz z odsetkami.

Dopiero praktyka pokaże, jak organy podatkowe zinterpretują zobowiązania już opłacone. Być może przyjmą one w odniesieniu do okresu sprzed omawianej interpretacji, że także wypełnienie obowiązku podatkowego przez spółkę stanowiło wypełnienie zobowiązania podatkowego.