Spółka GetBack S.A., w celu zdobycia środków na pozyskiwanie pakietów długów i dochodzenie ich zapłaty na własny rachunek, emitowała obligacje korporacyjne, których nabywanie oferowały swoim klientom największe banki i które do portfeli aktywów kupowały poważne fundusze inwestycyjne. Niestety, emitent papierów wartościowych mających finansować skupowanie cudzych długów i czerpanie zysków z ich egzekwowania sam okazał się niewypłacalny, a o serii zdarzeń wokół niespłacanych obligacji spółki media pisały jako o „aferze GetBack”.

Pokłosiem tejże afery jest m.in. podpisana przez Prezydenta 5 listopada 2019 r. nowelizacja ustawy o ofercie publicznej. Jedną z wielu poważnych zmian, jakie ta nowelizacja niesie ze sobą dla praktyka obrotu rynkowego, jest inspirowane „aferą GetBack” ograniczenie możliwości emitowania przez spółki papierów wartościowych, w tym np. akcji czy obligacji korporacyjnych, w tak zwanych emisjach prywatnych. Warto zaznaczyć, że celem nowelizacji jest m.in. uregulowanie emisji papierów wartościowych w zakresie, w którym nie nie są one objęte zakresem regulacji rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129, obowiązującego od lipca 2019 r.

Koniec emisji prywatnych

Emisja z ofertą prywatną na zasadach wynikających z brzmienia ustawy przed nowelizacją polega na udostępnianiu nie więcej niż 149 oznaczonym indywidualnie osobom, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o możliwości nabycia papierów wartościowych (np. akcji czy obligacji) i warunkach ich nabycia, stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu tych instrumentów. Według ciągle jeszcze obowiązujących przepisów póki dana seria papierów wartościowych jest oferowana maksymalnie 149 osobom, niezależnie od liczby takich serii papierów wartościowych wyemitowanych wcześniej w ciągu roku, to emisja ta nie jest emisją z ofertą publiczną i nie rodzi dla emitenta związanych z taką ofertą obowiązków, przede wszystkim w zakresie przygotowania prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego, podlegających zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Podstawą prawną rozróżnienia na emisje publiczne i prywatne w ustawie o ofercie publicznej przed nowelizacją jest jej art. 3 ust. 1, który w dniu wejścia w życie omawianej nowelizacji zostanie uchylony, a propozycje nabycia akcji czy obligacji po emisji będą traktowane jako oferta publiczna, poza – zgodnie ze stanowiskiem KNF – ofertami skierowanymi wyłącznie do jednego odbiorcy.

Emisja pod nadzorem KNF

W miejsce dotychczasowych przepisów definiujących ofertę publiczną i prywatną nowelizacja wprowadzi szerszą niż dotychczas regulację wymagającą od emitenta papierów wartościowych przygotowania i uzyskania zatwierdzenia od KNF memorandum informacyjnego. Taki wymóg będzie obowiązywał każdorazowo, jeżeli liczba osób, do których kierowana jest oferta publiczna nabycia tych papierów, wraz z liczbą osób, do których dany emitent kierował ofertę nabycia papierów wartościowych tego samego rodzaju w ciągu poprzednich 12 miesięcy, wynosi co najmniej 150 osób.

Praktycznym skutkiem powyższych zmian będzie zatem „kumulowanie się” – na potrzeby oceny istnienia obowiązków regulacyjnych – przez 12 kolejnych miesięcy – każdej emisji akcji, obligacji czy certyfikatów inwestycyjnych, która dotychczas była prywatna, z kolejnymi emisjami papierów wartościowych tego samego rodzaju. Jeżeli łącznie z adresatami bieżącej oferty liczba osób, którym w okresie owych 12 miesięcy zaoferowane zostały papiery wartościowe, przekroczy liczbę 149, to bieżąca i każda kolejna przeprowadzona w ciągu kolejnych 12 miesięcy emisja będzie podlegać kontroli i zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Spośród obowiązków związanych z przygotowaniem memorandum informacyjnego można wyróżnić np. opłatę za zatwierdzanie przez KNF memorandum informacyjnego, która zgodnie z nowelizacją ma wynosić równowartość 3.000 euro w złotówkach.

W okresie przejściowym po nowelizacji, przy ustalaniu liczby osób, do których skierowana została oferta nabycia papierów wartościowych na potrzeby oceny, czy emisja wymaga sporządzenia i zatwierdzenia przez KNF memorandum informacyjnego, nie będą uwzględniane osoby, do których kierowane były oferty publiczne dokonane przed dniem wejścia w życie przedmiotowej nowelizacji.

Uwaga, zastrzeżenie dotyczące jedynie ofert publicznych może przy nieprzychylnej emitentom wykładni przepisów przez KNF oznaczać, że osoby, do których przed wejściem w życie nowelizacji były kierowane oferty prywatne w rozumieniu dotychczasowych przepisów, powinny być uwzględnione w ramach limitu 149 adresatów oferty w ciągu 12 miesięcy.

Ważne wyjątki

Dla całego grona emitentów, korzystny będzie przepis nowelizacji wyłączający obowiązek przygotowywania i zatwierdzania memorandum informacyjnego w dwóch istotnych przypadkach. Po pierwsze – ten obowiązek nie będzie znajdował zastosowania, jeżeli oferta nabycia papierów wartościowych będzie kierowana wyłącznie do posiadaczy tego samego rodzaju papierów wartościowych tego samego emitenta, co w praktyce oznacza np. dotychczasowych akcjonariuszy danej spółki akcyjnej, obejmujących całość nowych akcji. Po drugie memorandum nie będzie musiało być sporządzone w przypadku kierowania oferty nabycia obligacji emitenta w ramach zamiany wierzytelności z tytułu uprzednio wyemitowanych, innych obligacji emitenta, czyli np. w ramach tak zwanego „rolowania” obligacji korporacyjnych.

Nowe obowiązki niezależne od liczby adresatów oferty – ochrona sygnalistów i wpis do ewidencji akcji

Niezależnie od liczby adresatów oferty nabycia papierów wartościowych czy ich wartości, po wejściu w życie nowelizacji emitent będzie zobowiązany posiadać procedury whistleblowingu – anonimowego zgłaszania przez pracowników (tzw. sygnalistów)- do konkretnego członka zarządu spółki lub rady nadzorczej spółki – naruszeń prawa, w szczególności w zakresie dotyczącym ustawy o ofercie publicznej, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 oraz obowiązujących u emitenta procedur i standardów etycznych.

Od 1 stycznia 2020 r. KNF będzie prowadzić ewidencję akcji będących przedmiotem oferty publicznej. Ewidencja będzie jawna i dostępna na stronie internetowej Komisji, i zawierać będzie informacje o akcjach oraz trybie przeprowadzenia oferty ich nabycia. Wpisu do ewidencji będzie dokonywał emitent akcji w terminie 14 dni od dokonania ich przydziału lub ich wydania, podobnie jak w przypadku obowiązku posiadania procedury whistleblowingu – niezależnie od liczby adresatów oferty czy łącznej wartości akcji objętych emisją.

Powrót obrotu przeterminowanymi obligacjami korporacyjnymi

Warto wspomnieć, że w odniesieniu do obligacji korporacyjnych podpisana 5 listopada 2019 r. przez Prezydenta ustawa przywróci możliwość obrotu obligacjami „zdefaultowanymi”, to znaczy takimi, których termin wykupu minął bez dokonania tego wykupu, czyli bez uregulowania zobowiązania emitenta. Takie obligacje będą mogły być jednak skupowane jedynie przez klientów profesjonalnych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, to jest przez podmioty będące profesjonalnymi uczestnikami obrotu finansowego (np. bankami, zakładami ubezpieczeń czy funduszami inwestycyjnymi), dysponujące doświadczeniem i wiedzą pozwalającą na podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych, w tym – właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami.

Podsumowanie

Powyższe zmiany mogą poważnie wpłynąć na działalność podmiotów przeprowadzających emisje papierów wartościowych, takich jak akcje czy obligacje korporacyjne. Jednakże dopóki w skali roku oferty nabycia takich instrumentów nie będą kierowane do więcej niż 149 podmiotów lub kierowane będą jedynie do dotychczasowych akcjonariuszy czy obligatariuszy danej spółki, to emitent nie powinien odczuć ciężaru zdecydowanej większości dodatkowych obowiązków, związanych chociażby z przygotowaniem i zatwierdzeniem memorandum informacyjnego. Należy jednak pamiętać, że część nowych czynności będzie wymagana od emitentów (np. wdrożenie procedur wewnętrznego zgłaszania przez sygnalistów naruszeń przepisów czy zgłaszanie akcji do ewidencji KNF) niezależnie od rodzaju i ilości podmiotów, do których skierowana zostanie oferta objęcia papierów wartościowych.

Przeczytaj także:

Tylko skąd wziąć na to pieniądze? – obligacje korporacyjne po zmianach