Ustawodawca wraz z uchwaleniem ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne wprowadził nową opłatę za usługę wodną związaną ze zmniejszeniem naturalnej retencji terenu. Zgodnie z treścią art. 34 pkt 4 szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie wykraczające poza powszechne korzystanie z wód oraz zwykłe korzystanie z wód obejmujące wykonywanie na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

Kanalizacja otwarta czy zamknięta

Właściciele nieruchomości (posiadacze samoistni lub użytkownicy wieczyści) analizując przesłanki aktualizujące konieczność zapłaty podatku retencyjnego, najpierw powinni sprawdzić, czy nieruchomość znajduje się na obszarze ujętym w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej. Przykładowo do otwartego systemu kanalizacyjnego zaliczamy: rowy, rynsztoki, rynny, systemy odwodnień i profili dróg, chodników oraz innych powierzchni utwardzonych. Z kolei przez zamknięte systemy kanalizacyjne możemy rozumieć studzienki kanalizacyjne oraz zamknięte kanały ściekowe. W praktyce właściciele nieruchomości często mieli zawarte umowy z gminami na korzystanie z gminnego systemu kanalizacji otwartej lub zamkniętej, jednakże po wprowadzeniu nowego Prawa wodnego nie jest wykluczone, że umowy zostaną renegocjowane ze względu na zwiększenie opłat za usługi wodne. W takim przypadku nieruchomości mogą zostać wyłączone z systemów kanalizacyjnych i pojawi się konieczność zbadania czy nie występują pozostałe przesłanki wymienione w art. 34 pkt 4 ustawy Prawo wodne.

Powierzchnia nieruchomości ma znaczenie

Przede wszystkim należy sprawdzić czy badana nieruchomość jest o powierzchni powyżej 3500 m², a następnie czy na nieruchomości wykonano roboty lub obiekty budowlane trwale związane z gruntem, które zmniejszają naturalną powierzchnię biologicznie czynną. Jako przykład możemy podać wybrukowany parking. Jeżeli zostało wyłączone z naturalnej retencji więcej niż 70 % powierzchni nieruchomości to będziemy mieć do czynienia z opłatą określoną w art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo wodne.

Podatek pobierze wójt, burmistrz lub prezydent

Podatek retencyjny jest ustalany i pobierany przez wójtów, burmistrzów, prezydentów miast. Co do zasady może być problem z tym, skąd gminy wezmą dane dotyczące nieruchomości, powierzchni zabudowy itd. W przypadku, gdy właściciela łączyła umowa z gminą, będzie ona posiadała takie informacje i w sytuacji braku jej kontynuacji gmina będzie wiedzieć, że powinna naliczyć opłatę na podstawie art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wysokość opłat

Wysokość opłaty jaką będzie musiał uiścić właściciel nieruchomości, będzie zależeć od powierzchni zabudowanej oraz zastosowania kompensacji retencyjnej (art. 270 ust. 7 ustawy).

W projekcie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne w § 10 określono jednostkowe stawki opłat za usługi wodne za zmniejszenie retencji:

  • bez urządzeń do retencjonowania wody z obszarów uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,50 zł za 1m² na 1 rok;
  • z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności:
  • do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,30 zł za 1m² na 1 rok;
  • od 10% do 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,15 zł za 1m² na 1 rok;
  • powyżej 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,05 zł za 1m² na 1 rok.

Opłatę wylicza się wg wzoru: iloczyn jednostkowej stawki opłaty, wyrażona w m² powierzchnia uszczelniona oraz czas wyrażony w latach. Jak przy pozostałych opłatach okres rozliczeniowy wynosi kwartał.

Zgodnie z treścią art. 272 ust. 22 ustawy Prawo wodne wysokość opłaty ustala wójt, burmistrz, prezydent przesyłając właścicielowi informację zawierającą wysokość opłaty, w tym sposób jej obliczenia. Należność trzeba będzie uiścić w terminie 14 dni.

Kalkulacja kosztów

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca wprowadzając zróżnicowane stawki opłat w zależności od zastosowanych metod kompensacji retencyjnej chce zachęcić właścicieli nieruchomości do korzystania z urządzeń retencyjnych. Zasadne będzie dokonanie kalkulacji długoterminowo. Może okazać się bowiem, że ponoszenie wyższej stawki opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji będzie mniej korzystne niż inwestycja w urządzenia retencyjne i tym samym ponoszenie mniejszej opłaty.

Ponadto, należy zwrócić uwagę, że właściciel nieruchomości nie będzie zobowiązany do ponoszenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji, jeżeli podejmie decyzję o samodzielnym zbudowaniu systemu kanalizacji otwartej lub zamkniętej. Jednak to wiąże się z koniecznością uzyskania pozwolenia wodnoprawnego i uiszczaniem opłat z tego tytułu.