Termin know-how powstał w drugiej połowie XIX wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Zgodnie ze Słownikiem Współczesnego Języka Polskiego know-how to: „cała wiedza techniczna i technologiczna potrzebna do wyrobu określonego produktu”. W Polsce, umowy know-how budzą kontrowersje, przede wszystkim na gruncie prawa podatkowego.

NSA w Warszawie w wyroku z dnia 31 lipca 2003 roku (sygn. akt III SA 1661/02) stwierdził, że know-how to zespół informacji poufnych, istotnych i zidentyfikowanych we właściwej formie. Dalej sąd wyjaśnił, że termin „poufny” oznacza, że przedmiot umowy nie jest powszechnie dostępny i znany, termin „istotny” oznacza, że informacje są ważne i niebanalne, zaś termin „zidentyfikowany” oznacza, że know-how jest opisane lub utrwalone w taki sposób, aby możliwe było sprawdzenie, że spełnia ono kryterium poufności i istotności.

Na gruncie polskich podatków dochodowych podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez podatników niemających na terytorium Polski miejsca zamieszkania bądź siedziby lub zarządu, podlegających obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przychodów za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20 % przychodu.

Należy pamiętać, że powyższą zasadę opodatkowania według stawki 20% stosuje się wraz z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, ale zagadnienie to będzie przedmiotem odrębnych rozważań.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na nabycie nowych technologii. Za nowe technologie uważa się wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnich 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki. Nowa technologia musi więc stanowić wartość niematerialną i prawną, a w szczególności mogą to być „wyniki badań i prac rozwojowych”. Nie jest wykluczone, że za nową technologię może zostać uznany know-how. Z przedmiotowej ulgi mogą skorzystać wyłącznie podatnicy uzyskujący dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie mogą natomiast skorzystać podatnicy, którzy opodatkowują swoje dochody z działalności gospodarczej według 19% liniowej stawki podatku, a także podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wysokość odliczeń w ramach przedmiotowej ulgi będzie obejmować 50% wydatków na nabycie nowych technologii, jednakże w danym roku podatkowym nie więcej niż wysokość dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i jednocześnie nie więcej niż dopuszczalna dla danego podmiotu wysokość pomocy publicznej. Podstawą do obliczenia wysokości przysługującego odliczenia są wydatki na nabycie nowych technologii.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zawarte jest zwolnienie od podatku dochodowego przychodów z know-how, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

  • wypłacającym należności jest: spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, jeżeli wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przy określaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • uzyskującym przychody jest spółka podlegająca w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania;
  • spółka: o której mowa w tiret 1, posiada bezpośrednio nie mniej niż 25 % udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w tiret 2, lub o której mowa w tiret 2, posiada bezpośrednio nie mniej niż 25 % udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w tiret 1, lub o której mowa w tiret 2, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania;
  • odbiorcą należności jest: spółka, o której mowa w tiret 2,albo zagraniczny zakład spółki, o której mowa w tiret 2, jeżeli dochód osiągnięty w następstwie uzyskania tych należności podlega opodatkowaniu w tym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym ten zagraniczny zakład jest położony.

Trzeba jednak zauważyć, że od dnia 1 lipca 2005 roku do dnia 30 czerwca 2009 roku podatek dochodowy od osób prawnych od przychodów uzyskanych z tytułu know-how ustala się w wysokości 10 % przychodów. Natomiast od dnia 1 lipca 2009 roku do dnia 30 czerwca 2013 roku podatek dochodowy ustala się w wysokości 5 % przychodów.

Zarówno przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizyczny jak i od prawnych stanowią, że amortyzacji podlega nabyta nadająca się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Mając powyższe na względzie, należy uznać że co do zasady know-how podlega zaliczeniu w koszty uzyskania przychodu w postaci odpisów amortyzacyjnych. Przyjmuje się, że wartość początkową stanowi kwota należna sprzedawcy z tytułu sprzedaży wynikająca z dokumentów, niezależnie od sposobu i terminów płatności zobowiązania przez nabywcę (np. niezależnie od nabycia na raty). Należy jednak zwrócić uwagę, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how). Tak więc, w przypadku gdy spółka, która nabyła know-how i mogłaby zaliczać je w koszty w formie odpisów amortyzacyjnych, wniesie je aportem do innej spółki, odpisy amortyzacyjne od tego know-how nie będą dla niej kosztem.

Z kolei na gruncie podatku od towarów i usług rozważania dotyczące know-how należy rozpocząć od stwierdzenia, że opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając powyższe na względzie, o dokonanej czynności za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami; wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu; związek ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie. Podsumowując przeniesienie know-how za wynagrodzeniem spełniałoby powyższe warunki, w związku z czym podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.