Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym (dalej: ustawa o zmianie VAT) dotyczy przede wszystkim:
- dostosowania niektórych przepisów ustawy o VAT do rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. (dalej: rozporządzenie nr 282/2011) ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: dyrektywa VAT),
- doprecyzowania katalogu odpadów przetwarzalnych, które są objęte tzw. mechanizmem odwróconego obciążenia,
- uproszczenia rozliczeń dokonywanych w walucie obcej ( zasady przeliczania kursów walut obcych) przez podatników świadczących usługi wstępu na imprezy masowe, np. Euro 2012,
- zmiany przepisów dotyczących prawa do odliczenia podatku z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany do celów podatku VAT,
- uproszczenia rejestracji i rozliczania podatku VAT przez podmioty zagraniczne świadczące w Polsce okazjonalne przewozy drogowe osób pojazdami zarejestrowanymi za granicą.
Nowe definicje eksportu towarów oraz usług elektronicznych
Zmiany dostosowujące przepisy ustawy o VAT do przepisów rozporządzenia nr 282/2011 dotyczą technicznej zmiany definicji pojęć „eksportu towarów” oraz „usług elektronicznych”. Od 1 lipca 2011 r., przez „eksport towarów” rozumieć należy potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o VAT, jeżeli wywóz jest dokonany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę dla celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych. Z kolei pod pojęciem „usług elektronicznych” należy rozumieć usługi świadczone drogą elektroniczną, o których mowa w art. 7 rozporządzenia nr 282/2011 do dyrektywy VAT.
Wybór opodatkowania WNT poprzez podanie dostawcy towarów numeru identyfikacyjnego VAT UE
Podatnicy oraz osoby prawne niebędące podatnikami mogą, zastąpić wyłączenie z wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT), wyborem opodatkowania WNT poprzez złożenie pisemnego oświadczenia o takim wyborze lub podanie dokonującemu dostawy towarów numeru pod którymi są zidentyfikowani dla transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Wybór taki będzie wiążący dla podmiotu 2 lata, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano takiego wyboru.
Nowe definicje pojęć siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, stałego miejsca zamieszkania i zwykłego miejsca pobytu
Dalej ustawa o zmianie VAT wprowadza techniczną zmianę takich pojęć jak „siedziba działalności gospodarczej”, „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej”, „stałe miejsce zamieszkania”, „zwykłe miejsce pobytu”. Powyższe pojęcia nie były tożsame z pojęciami użytymi w rozporządzeniu nr 282/2011, stąd konieczność usystematyzowania powyższych pojęć w sposób jednoznaczny i zgodny z ich odpowiednikami w rozporządzeniu nr 282/2011.
Miejsce świadczenia usług transportu towarów
Następnie ustawa o zmianie VAT rozszerza przepis art. 28f ustawy o VAT, o dodatkowy ust. 2a, w którym są zawarte regulacje dotyczące świadczenia usług transportu towarów na rzecz polskich podatników lub podatników z krajów trzecich, w sytuacji gdy transport jest wykonywany w całości na terytorium kraju lub poza terytorium Unii Europejskiej.
Odpady przetwarzalne
Ponadto ustawa o zmianie VAT precyzuje szczegółowo katalog odpadów przetwarzalnych, objętych mechanizmem odwróconego obciążenia (ang. reverse charge). Zakres stosowania tego mechanizmu został poszerzony o towary wymienione w załączniku nr 11, a są to chociażby zużyte akumulatory elektryczne, odpady szklane, gumowe jak i z tworzyw sztucznych. Dzięki tej zmianie podatnicy uczestniczący w transakcjach na rynku surowców wtórnych zyskają pewność prawną, w przypadku których dostaw, osobą zobowiązaną do rozliczenia podatku VAT będzie nabywca a nie sprzedawca. W odróżnieniu od stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie tej zmiany, katalog ten jest szerszy i nie dotyczy tylko złomu metali.
Uproszczenia związane z EURO 2012
Ustawa o zmianie VAT wprowadza również zmiany o charakterze upraszczającym, dotyczące przeliczania kursów przy usługach wstępu na imprezy masowe, służące w szczególności sprawnej organizacji EURO 2012. Zawarte w dotychczasowym art. 31a ustawy o VAT zasady przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej oparte są na art. 91 dyrektywy VAT. Jednakże dyrektywa zawiera upoważnienie o charakterze fakultatywnym, zgodnie z którym państwa członkowskie – w odniesieniu do niektórych transakcji innych niż import towarów lub w stosunku do niektórych kategorii podatników – mogą stosować kurs wymiany ustalony zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego obowiązującymi w zakresie obliczania wartości celnej. Dla ustalenia wartości celnej wykorzystuje się bieżące kursy średnie walut obcych w złotych, wyliczane i ogłaszane przez NBP, a stosuje się je według zasad wynikających bezpośrednio z przepisów wspólnotowych. Rozporządzenie Komisji EWG nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady EWG nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny wprowadza zasadę, zgodnie z którą bieżące kursy średnie dla celów ustalania wartości celnej są wyliczane i publikowane w przedostatnią środę miesiąca oraz stosowane przez następujący po nim miesiąc kalendarzowy. Biorąc pod uwagę powyższe upoważnienie, zasadne wydaje się skorzystanie z przedstawionej w dyrektywie możliwości spełniającej w tym przypadku przede wszystkim funkcję uproszczenia rozliczeń dokonywanych w walucie obcej przez podatników świadczących usługi wstępu na imprezy masowe.
Świadczenie okazjonalnych przewozów międzynarodowych
Nowością, którą wprowadza ustawa o zmianie VAT jest dodanie do ustawy o VAT rozdziału 7a dotyczącego szczególnej procedury w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób. Przewiduje ona możliwość skorzystania z uproszczonej rejestracji w zakresie identyfikacji podatkowej dla celów podatku VAT tych podatników oraz uproszczonego rozliczania podatku w odniesieniu do świadczonych przez nich wskazanych wyżej usług. Warunkiem skorzystania z tej procedury jest niekorzystanie przez tych podatników z możliwości odliczenia podatku naliczonego, otrzymania zwrotu podatku lub zwrotu różnicy podatku.
Podsumowanie
Podsumowując, powyższe zmiany wpływają przede wszystkim na podatników podatku od towarów i usług. Zmiany o charakterze upraszczającym wpłyną na rozliczenia dokonywane m.in. przez przedsiębiorców zagranicznych wykonujących okazjonalne przewozy autokarowe na terytorium Polski, podatników świadczących usługi wstępu na imprezy masowe oraz osoby dokonujące dostaw i zakupu towarów, o których mowa w załączniku nr 11 do ustawy o zmianie VAT.