W dotychczasowym stanie prawnym kwestie związane ze świadectwami charakterystyki i kontrolą systemów ogrzewania i klimatyzacji uregulowane były w ustawie prawo budowlane. Przepisy dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej były jednak lakoniczne. Z uwagi na powyższe istniała

konieczność dokonania wprowadzenia do prawa polskiego postanowień dyrektyw unijnych o charakterystyce energetycznej budynków oraz w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Z uwagi na zakres zagadnień wymagających uregulowania postanowiono finalnie ująć je w oddzielnym, nowym akcie prawnym. W dniu 29 sierpnia 2014 roku uchwalona została więc ustawa o charakterystyce energetycznej budynków, której sześciomiesięczne vacatio legis kończy się z dniem 9 marca 2015 r.

Spośród zasadniczych kwestii regulowanych przez ustawę należy wymienić: zasady sporządzania świadectw; obowiązki dotyczące przekazania świadectwa na rzecz nabywcy lub najemcy budynku, jego części lub lokalu; procedurę na wypadek nie przekazania świadectwa nabywcy lub najemcy budynku, jego części lub lokalu; obowiązki informacyjne właścicieli lub zarządców budynków zajmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę i organy administracji publicznej; obowiązki informacyjne właścicieli lub zarządców budynków, w których świadczone są usługi dla ludności; zasady prowadzenia centralnego rejestru charakterystyki energetycznej; zasady kontroli systemu ogrzewania i klimatyzacji w budynkach.

W porównaniu z obecnie obowiązującymi przepisami w zakresie charakterystyki energetycznej, uchwalona ustawa normuje m.in. zniesienie obowiązku sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej dla wszystkich budynków oddawanych do użytkowania. Zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem przepisów ustawy prawo budowlane, do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, inwestor jest obowiązany dołączyć obok szeregu innych dokumentów, m.in. kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Od 9 marca b.r. wymóg ten nie będzie obowiązywał.

Ważną zmianą w dotychczasowych przepisach, którą wprowadzi nowa ustawa, jest możliwość żądania przez nabywcę albo najemcę (odpowiednio od zbywcy lub wynajmującego) świadectwa charakterystyki w przypadku, gdy go nie otrzyma. Z uprawnienia tego można skorzystać w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy. Świadectwo powinno zostać przekazane w terminie 2 miesięcy od dnia przekazania stosowanego wezwania, a jeśli to nie nastąpi, to nabywcy albo najemcy przysługuje (w określonym terminie) uprawnienie do zlecenia sporządzenia świadectwa na koszt zbywcy albo odpowiednio wynajmującego. Nowe przepisy zawierają też zakaz umownego zrzeczenia się uprawnienia do otrzymania świadectwa co oznacza, że zakaz taki, zawarty w umowie, byłby nieważny.

Ponadto przepisami, które wejdą w życie wprowadzono wymów sporządzenia oraz umieszczania w widocznym miejscu świadectwa charakterystyki energetycznej w odniesieniu do budynków zajmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej, o powierzchni większej niż 250 m², przy czym obowiązek ten dotyczy jedynie obiektów, w których dokonywana jest obsługa interesantów. Ten sam obowiązek dotyczy budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m², w których są świadczone usługi dla ludności i dla których sporządzono świadectwo.

Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków przekazywane będą podmiotom je zlecającym w formie papierowej, jednak ustawa przewiduje istnienie centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków.

Należy także pamiętać, że w nowym stanie prawnym do książki obiektu budowlanego powinny być dołączone m.in. protokoły kontroli systemu, oceny i ekspertyzy dotyczące jego stanu technicznego jak i same świadectwa charakterystyki energetycznej obiektu.

Warto też zauważyć, że zgodnie z obowiązkiem nałożonym nową ustawą Minister Infrastruktury i Rozwoju przedstawić ma, w terminie do 9 marca 2015 r., krajowy plan działania mającego na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii. Plan ten zawierać będzie, zgodnie z jego projektem, m.in. charakterystykę działań, głównie administracji rządowej, podejmowanych w celu promowania budynków o niskim zużyciu energii, w tym w zakresie projektowania, budowy i przebudowy budynków w sposób zapewniający ich energooszczędność oraz zwiększenia pozyskania energii ze źródeł odnawialnych w nowych oraz istniejących budynkach.