Poza obligatoryjnymi elementami umowy spółki komandytowej, umowa spółki zawiera zazwyczaj dodatkowo szereg postanowień fakultatywnych, których zamieszczenie w umowie spółki pozwala wspólnikom tak ukształtować zasady funkcjonowania spółki, aby spełniały one wszelkie ich oczekiwania. Jakie dodatkowe postanowienia wspólnicy mogą zatem zamieścić w umowie spółki?

Jak można uzupełnić spółkę

Fakultatywne postanowienia umowy spółki mogą wynikać z:

  • wprowadzenia określonego, przewidzianego przepisami ksh., rozwiązania dotyczącego funkcjonowania spółki,
  • modyfikacji przez wspólników względnie obowiązujących przepisów ksh. dotyczących spółki komandytowej,
  • wprowadzenia do umowy spółki postanowień niewynikających z ksh. ale dopuszczalnych zgodnie z zasadą swobody umów, jednak z poszanowaniem natury stosunku prawnego spółki komandytowej.

W niektórych przypadkach, ksh. daje wspólnikom możliwość wprowadzenia w umowie spółki określonego rozwiązania dotyczącego funkcjonowania spółki, przewidując, że brak stosownego postanowienia umownego w tym zakresie oznaczać będzie, że określone rozwiązanie nie będzie w spółce stosowane. Taka sytuacja ma miejsce przykładowo w zakresie:

  • możliwości przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę,
  • przyjęcia do spółki nowego komplementariusza,
  • określenia sposobu podziału majątku spółki pomiędzy wspólników w przypadku likwidacji spółki.

Niektóre przepisy ksh można modyfikować w umowie

Dodatkowo, ze względu na to, że przepisy ksh. dotyczące funkcjonowania spółki komandytowej są w dużej mierze przepisami względnie obowiązującymi, dopuszczalna jest ich modyfikacja. Może ona zostać dokonana przede wszystkim w zakresie:

  • określenia sposobu uczestniczenia przez wspólników w zyskach i stratach spółki,
  • wyłączenia prawa do odsetek od udziałów kapitałowych wspólników,
  • określenia wysokości odsetek od udziałów kapitałowych wspólników,
  • rozszerzenia uprawnień kontrolnych wspólników,
  • uregulowania sposobu reprezentacji spółki, poprzez pozbawienie niektórych komplementariuszy prawa reprezentowania spółki,
  • przyznania wspólnikowi prowadzącemu sprawy spółki wynagrodzenia z tytułu podejmowanych przez niego czynności,
  • nałożenia na komandytariusza prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki,
  • wyrażenia zgody na prowadzenie przez wspólników interesów konkurencyjnych,
  • zasad ponoszenia przez wspólników odpowiedzialności za prowadzenie interesów konkurencyjnych bądź działalności sprzecznej z interesami spółki,
  • dopuszczenia do udziału w spółce spadkobierców zmarłego wspólnika,
  • określenia przyczyn rozwiązania spółki,
  • określenia sposobu zakończenia działalności spółki, innego niż likwidacja.

Zasada swobody umów

Poza regulacjami ksh. do umowy spółki zastosowanie znajduje wyrażona w kc. zasada swobody umów. Stosowana powinna być jednak w taki sposób, aby nie naruszała natury stosunku prawnego spółki komandytowej, przepisów ustawy ani zasad współżycia społecznego. Takie postanowienia umowy spółki mogą dotyczyć przykładowo:

  • zasad ponoszenia przez wspólników odpowiedzialności regresowej wobec wspólników, którzy uregulowali zobowiązania spółki wobec wierzycieli,
  • sposobu i organu powołanego do rozstrzygania sporów wynikających z umowy spółki.

Jak widać, zakres postanowień fakultatywnych, możliwych do wprowadzenia w umowie spółki jest stosunkowo szeroki. Samo wprowadzenie takich postanowień wymaga jednak pogłębionej analizy potrzeb wspólników zamierzających założyć spółkę komandytową i ich skonstruowania w taki sposób, aby uniknąć w przyszłości (to jest w czasie trwania spółki) konfliktów i nieporozumień pomiędzy wspólnikami, a tym samym zwiększyć efektywność i sprawność funkcjonowania spółki.

Gdzie regulować elementy fakultatywne

Wskazane powyżej fakultatywne postanowienia nie zawsze muszą zostać zamieszczone w treści umowy spółki komandytowej. Można je zawrzeć także w osobnej umowie, nazywanej często umową wspólników. Zawarcie umowy o takim charakterze jest dopuszczalne na gruncie zasady swobody umów przy założeniu, że umowa taka nie będzie naruszała natury stosunku prawnego spółki komandytowej, powszechnie obowiązujących przepisów prawa ani zasad współżycia społecznego. Inaczej cała umowa lub jej poszczególne postanowienia mogą okazać się nieważne. Umowa dla swojej skuteczności nie wymaga szczególnej formy, wystarczy jej zawarcie w zwykłej formie pisemnej. Umowę wspólników mogą zawrzeć wszyscy albo niektórzy wspólnicy (przy czym musi być ich co najmniej dwóch). Jej stroną może być także sama spółka.

Podsumowanie

Niewątpliwą zaletą zamieszczenia fakultatywnych postanowień w umowie wspólników jest fakt, że umowa taka nie podlega ujawnieniu w KRS w związku z czym jej postanowienia pozostają poufne. Minusem tego rozwiązania jest natomiast fakt, iż umowa ta wiąże jedynie jej strony i to wyłącznie w stosunkach wewnętrznych. Oznacza to, że w przypadku, gdy spółka lub jej wspólnicy (jako strony umowy) będą działać w sposób niezgodny z postanowieniami zawartymi w umowie wspólników, dokonane przez nich czynności pozostaną w mocy a za działania takie poniosą jedynie odpowiedzialność kontraktową z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania (na podstawie art. 471 i następnych kc.). Aby zabezpieczyć się przed takimi działaniami zasadne jest wprowadzenie w umowie kar umownych za naruszenie jej zapisów. Można także umową wspólników objąć jedynie mniej istotne postanowienia fakultatywne, ważniejsze kwestie regulując w umowie spółki, jednak takie rozwiązanie skutkować będzie ich ujawnieniem osobom trzecim co może nie być pożądane przez wspólników.