W dniu 25 stycznia 2017 roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów. Projekt zakłada monitorowanie drogowego przewozu paliw płynnych, alkoholu skażonego i suszu tytoniowego. System monitorowania przewozu towarów będzie obejmował gromadzenie i przetwarzanie danych o przewozie towarów, w szczególności z zastosowaniem środków technicznych.
W projekcie ustawy szczegółowo określono obowiązki podmiotów uczestniczących w przewozie towarów – podmiotu wysyłającego i odbierającego towar oraz przewoźnika, które również będą podlegać kontroli. Przykładowo, podmiot wysyłający towar będzie musiał przesłać do rejestru zgłoszenie przewozu przed rozpoczęciem przewozu, a następnie uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia. Przesyłanie, uzupełnienie i aktualizacje zgłoszenia będzie następować za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo – Celnych.
Kontrola i monitorowanie drogowego przewozu
Kontrola przewozu towarów ma polegać na sprawdzeniu:
- dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia;
- zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym;
- posiadania numeru referencyjnego lub dokumentów go zastępujących.
Zasadniczą kontrolę przewozu towarów będą przeprowadzać funkcjonariusze Służby Celno – Skarbowej, a także – przy wykonywaniu zadań: funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej i inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.
Ponadto, jeżeli w trakcie kontroli przewozu zostanie stwierdzone, że towar nie odpowiada co do rodzaju, ilości masy lub objętości towarowi wskazanemu w zgłoszeniu albo przewóz towarów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem, na środek transportu lub towar mogą zostać nałożone zamknięcia urzędowe. W przypadku stwierdzenia przez kontrolującego konieczności nałożenia zamknięć urzędowych lub pobrania próbki będzie on mógł wezwać funkcjonariusza Służby Celno – Skarbowej do dokonania niezbędnych czynności. Wskazano też, że jeżeli w trakcie kontroli przewozu towarów zostanie ujawnione niedokonanie zgłoszenia albo nie zostanie przedstawiony przez kierującego numer referencyjny lub dokumenty go zastępujące, środek transportu lub towar może zostać zatrzymany.
Duże kary
Za nieprzestrzeganie przepisów ustawy przewidziano kary pieniężne, przykładowo jeśli podmiot wysyłający nie dokona zgłoszenia, będzie można na niego nałożyć karę pieniężną w wysokości 46 % wartości netto przewożonego towaru i nie mniej niż 20.000 złotych. Kary dotkną również kierowców, którzy w przypadku stwierdzenia rozpoczęcia przewozu towaru bez numeru referencyjnego lub dokumentów go zastępujących, mogą zostać obciążeniu grzywną w wysokości od 5.000 do 7.500 złotych.
Regulacja ta ma na celu walkę z nieuczciwymi firmami i jest uzupełnieniem tzw. pakietu paliwowego, który wszedł w życie w sierpniu 2016 roku. Ma zapobiegać wyłudzeniom podatku VAT w wewnątrzwspólnotowym obrocie paliwami ciekłymi.
Projekt ustawy obecnie został skierowany do I czytania w Komisji Finansów Publicznych oraz w Komisji Infrastruktury. Przewidziany termin wejścia w życie projektowanej ustawy to 1 marca 2017 roku.
Ocena
Środowisko przedsiębiorców transportowych jest podzielone przy ocenie regulacji. Część uważa, że takie rozwiązanie jest potrzebne i pomoże uczciwym przedsiębiorcom. Część uważa, że kary są zbyt dotkliwe, w szczególności, że spełnienie obowiązków wynikających z projektowanej ustawy przynajmniej na początku, może sprawiać pewne trudności, a co za tym idzie popełnianie błędów. Wydaje się, że karanie wysokimi grzywnami za błędnie podaną masę towaru jest zbyt dotkliwą sankcją dla przedsiębiorców i kierowców, którzy mają stosunkowo mało czasu na przygotowanie się do zmian. Dlatego wskazane jest, aby przedsiębiorcy już teraz rozpoczęli przygotowania do projektowanych zmian w tym zakresie.