Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przewozu w transporcie drogowym są narażeni na wiele ryzyk takich jak uszkodzenie towaru, utrata towaru. Jednak najczęściej występującym problemem jest opóźnienie w dostawie towaru, co często wiąże się z negatywnymi konsekwencjami dla przewoźników.
Prawo Przewozowe a opóźnienie w dostawie
Odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie w dostawie towaru w Polsce reguluje ustawa Prawo Przewozowe, a dokładniej art. 65 ust. 1, zgodnie z którym przewoźnik ponosi odpowiedzialność od momentu przyjęcia przesyłki do przewozu aż do jej wydania za utratę, ubytek, uszkodzenie przesyłki, a także za opóźnienie w przewozie. Odpowiedzialnośc przewoźnika jest wyłączona jeżeli utrata, ubytek, uszkodzenie przesyłki lub opóźnienie w przewozie powstały z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy bądź z właściwości towaru czy też wskutek siły wyższej. Zatem ciężar udowodnienia powyższych okoliczności spoczywa na przewoźniku.
Prawo Przewoze nie zawiera definicji „opóźnienie w przewozie”, dlatego w doktrynie wypracowały się różne interpretacje tego sformułowania. Zazwyczaj, gdy mówimy o opóźnieniu w przewozie mamy na myśli dwa warianty, pierwszy opóźnienie terminu dostarczenia przesyłki do odbiorcy/miejsca przeznaczenia – w takiej sytuacji przewoźnik będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania do wysokości odwójnej kwoty przewoźnego, zdarzają się jednak sytuację, gdy osoba uprawniona będzie starała się dochodzić odszkodowania wyższego od dwukrotności przewoźnego. Drugi, to opóźnienie w terminie załadunku – w takiej sytuacji odpowiedzialność przewoźnika będzie wynikała z nienależytego wykonania umowy (kara umowna) i może być wyższa niż podwójna wartość przewoźnego.
Przewóz międzynarodowy i Konwencja CMR
W przypadku przewozu międzynarodowego towaru, odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie reguluje Konwencja CMR. W Konwencji CMR zostało zdefiniowane opóźnienie, art. 19 wskazuje, że opóżnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, zwłaszcza przy przesyłkach drobnych czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach przekracza czas, jaki słusznie można przyznać tarannym przewoźnikom.
Jeżeli dojdzie do opóźnienia w dostawie, przewoźnik będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania, które jednak nie może przewyższać kwoty przewożnego. Wysokość odszkodowania jest zatem znacznie niższa niż w przypadku przewozu krajowego.
Warto jednak zazanaczyć, iż podmioty nadające przesyłkę mogą w treści listu przewozowego (CMR) wpisać dodatkową umówioną opłatę na wypadek zaginięcia, uszkodzenia towaru lub przekroczenia terminu dostawy – potocznie jest to zwane specjalnym interesem w dostawie. W takiej sytuacji wysokość odszkodowania może być wyższa niż kwota przewoźnego.
Podobnie jednak jak w Prawie Przewozowym, przewoźnik może zwolnić się z odpowiedzialności za opóźnienie, jeżeli będzie w stanie wykazać, że opóźnienie nastąpiło na skutek okoliczności, których nie mógł uniknąć.
Należy zatem zaznaczyć, iż przepisy w zakresie przewozu krajowego znacząco się różnią od regulacji międzynarodowych w tym zakresie. Należy także mieć na uwadze, że w przypadku ewentualnego sporu sądowego każda sprawa będzie indywidualnie oceniania przez sąd i to sąd oceni czy do opóźnienia doszło z winy przewoźnika.