W dniu 18 kwietnia 2017 roku weszła w życie ustawa o systemie monitorowania drogowego przewozu towaru (tzw. SENT). W zamyśle ustawodawcy monitorowanie przewozu tzw. towarów wrażliwych miało przede wszystkim uszczelnienie systemu podatkowego oraz zwalczanie tzw. szarej strefy w rodzimej gospodarce. Zgodnie z zapisami nowelizacji, zmiana powinna wejść w życie już na początku września, jednak na chwilę obecną projekt znajduje się w sejmie, gdzie trwają nad nim prace.

Dotychczasowa ustawa nie uszczelniła systemu podatkowego

Ustawa z pewnością odniosła sukces, ale nie uszczelniła w całości systemu podatkowego w zakresie poboru podatku VAT i akcyzy. W celu udoskonalenia systemu monitorowania drogowego przewozu towarów, rząd pod koniec lipca przyjął nowelizację ustawy, rozszerzając katalog obowiązków kierowców i przewoźników.

Nowe środki techniczne służące ulepszeniu systemu monitorowania

Nowelizacja ustawy wprowadza przede wszystkim nowe środki techniczne służące ulepszeniu systemu monitorowania, czyli: lokalizator (telekomunikacyjne urządzenie wykorzystujące technologie pozycjonowania satelitarnego i transmisji danych wraz z aplikacją, która zostanie nieodpłatnie udostępniona przez Krajową Administrację Skarbową do zainstalowania na smartfonie lub tablecie) oraz zewnętrzny system lokalizacji (gromadzący dane lokalizacyjne środka transportu przekazywane z zainstalowanego w nim  urządzenia wykorzystującego pozycjonowanie satelitarne i transmisję danych). Wymagane będzie stosowanie jednego środka technicznego.

Niezafałszowany obraz przemieszczania towarów wrażliwych

Dotychczas ustawa o systemie monitorowania drogowego przewozu towaru nakładała na poszczególne podmioty przede wszystkim obowiązek zgłaszania do rejestru informacji (w szczególności o momencie rozpoczęcia i zakończenia przewozu) o przewozie tzw. towarów wrażliwych. Po wejściu w życie nowelizacji dodatkowo każdy pojazd przewożący towary wrażliwe, będzie musiał dodatkowo zostać wyposażony w system lokalizacji, który w czasie rzeczywistym wskaże, jakie jest położenie środka transportu.

Oznacza to, że po wejściu w życie nowych rozwiązań system monitorowania drogowego przewozu towarów będzie składał się z dwóch podstawowych elementów: teleinformatycznego rejestru – będą w nim przetwarzane i gromadzone dane lokalizacyjne pozyskane z lokalizatora lub zewnętrznego systemu lokalizacji); telekomunikacyjnego urządzenia końcowego – wyposażonego np. w moduł GPS) z oprzyrządowaniem i oprogramowaniem, umożliwiającym bieżące nadzorowanie trasy przewozu towarów.

Porównanie danych zawartych w rejestrze z danymi z lokalizatora lub zewnętrznego systemu lokalizacji pokaże niezafałszowany obraz przemieszczania towarów wrażliwych, co pomoże uszczelnić system podatkowy w zakresie poboru podatku VAT i akcyzy.

Zmiana sposobu zgłaszania przewozu towarów do rejestru

W związku z wprowadzeniem powyższych zmian, zmieni się również sposób zgłaszania przewozu towarów do rejestru prowadzonego przez Krajową Administrację Skarbową. Od wejścia w życie ustawy przewoźnik będzie miał także obowiązek do każdego zgłoszenia przewozu towaru wskazać indywidulany numer lokalizatora albo urządzenia zainstalowanego w środku transportu. Przewoźnicy, którzy nie mają własnych narzędzi służących monitorowaniu swojej floty samochodowej, będą mogli skorzystać z aplikacji, którą trzeba będzie zainstalować np. na smartfonie posiadającym nawigację GPS. Aplikacja będzie udostępniana za darmo przez Krajową Administrację Skarbową.

Dodatkowe obowiązki dla kierującego pojazdem

W związku z wprowadzanymi zmianami projekt ustawy przewiduje dodatkowe obowiązki również dla kierującego pojazdem, mianowicie uruchomienie lokalizatora przed rozpoczęciem przewozu towaru od razu z pierwszego miejsca załadunku, jeśli takich miejsc jest kilka albo niezwłocznie po rozpoczęciu przewozu na terytorium Polski. Na kierującego nałożono również obowiązek wyłączenia lokalizatora po dostarczeniu towarów na miejsce przeznaczenia (zakończenie przewozu) albo wyjazdu z Polski. W przypadku, gdy towary znajdujące się na jednym środku transportu mają być dostarczone do kilku miejsc przeznaczenia (jednego lub kilku odbiorców), kierujący będzie musiał wyłączyć lokalizator dopiero z chwilą dostarczenia towarów do ostatniego miejsca przeznaczenia. Należy również wskazać, iż obowiązek ten będzie wyłączony w przypadku, gdy w pojeździe kierującego będzie zainstalowany zewnętrzny system lokalizacji.

Usterka lokalizatora lub zewnętrznego systemu lokalizacji w trakcie jazdy

W przypadku stwierdzenia niesprawności lokalizatora lub zewnętrznego systemu lokalizacji (trwającej dłużej niż godzinę), kierowca będzie zobowiązany zatrzymać się na najbliższym parkingu lub w zatoce postojowej. Przewóz towarów będzie można kontynuować po usunięciu niesprawności lokalizatora (albo zewnętrznego systemu lokalizacji) lub jego wymianie na nowy albo przeładunku towarów na środek transportu wyposażony w sprawny lokalizator.

Kary za uchybienia

Jeżeli podmiot zobowiązany nie przekaże aktualnych danych lokalizacyjnych środka transportu bądź pojazd nie będzie wyposażony w lokalizator, przewoźnikowi będzie grozić kara w wysokości 10 000 zł. Natomiast jeśli w trakcie kontroli przewozu towaru zostanie stwierdzone nieprawidłowe użytkowanie lokalizatora (np. nie został on włączony), to kierujący pojazdem zostanie obciążony mandatem od 5000 do 7500 zł.